ျပဳျပင္ရေတာ့မည့္ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံစာနယ္ဇင္းေလာက (၂)

စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္က စာနယ္ဇင္းမ်ားကို  ႀကီးၾကပ္ ထိန္းေက်ာင္းမည့္ အဖြဲ႕ ( Self Regulatory Body )( စာဖတ္သူမ်ား ပိုမို ရွင္းလင္းေစရန္ အတြက္ ေဆာင္းပါးတြင္ စာနယ္ဇင္း ေကာင္စီ ဟုသာ သံုးစြဲပါမည္။)   ဖြဲ႕စည္းေရးႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး အဓိက တင္ျပသည့္ အခ်က္မွာ အစိုးရႏွင့္ လည္းေကာင္း၊ စာနယ္ဇင္း သမားမ်ား၊ စာနယ္ဇင္း လုပ္ငန္းရွင္မ်ား ႏွင့္ လည္းေကာင္း သီးျခား လြတ္လပ္သည့္ အဖြဲ႕အစည္း အျဖစ္ ဖြဲ႕စည္းရန္ ဆိုသည့္ အခ်က္ျဖစ္သည္။ ထိုအခ်က္သည္ လက္ရိွ PCC ၾကံဳေတြ႕ေနသည့္ အခက္အခဲမ်ားကို ေက်ာ္လႊားႏုိင္ရန္ အတြက္လည္းျဖစ္သည္။

ေကာ္မရွင္က စာနယ္ဇင္း ေကာင္စီ  ဥကၠဌႏွင့္ အဖြဲ႕၀င္မ်ားကို ေရြးခ်ယ္ရာတြင္ လက္ရိွစနစ္ ျဖစ္သည့္ PCC ကို စာနယ္ဇင္း ေလာကသားမ်ား ပါ၀င္သည့္ Press Standards Board of Finance ( Press BOF ) ကေရြးခ်ယ္ ခန္႕အပ္သည့္ စနစ္အစား သီးျခား လြတ္လပ္သည့္ ေရြးခ်ယ္ ခန္႕ထားေရး အဖြဲ႕( Appointment Panel) ျဖင့္ ေရြးခ်ယ္ ခန္႕အပ္ရန္၊ ေရြးခ်ယ္ ခန္႕အပ္သည့္ စနစ္သည္ လြတ္လပ္ၿပီး ပြင့္လင္း ျမင္သာမႈ ရိွရန္ လိုသည္ဟု ဆိုသည္။ ထို႕ျပင္ ေရြးခ်ယ္ေရး အဖြဲ႕၀င္မ်ား အတြင္းတြင္ လက္ရိွ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ဆဲ အယ္ဒီတာ တစ္ဦးႏွင့္ စာနယ္ဇင္း ေလာက အေတြ႕အၾကံဳ ရိွသူ တစ္ဦးသာ ပါ၀င္ရန္ႏွင့္ က်န္အဖြဲ႕၀င္မ်ားသည္ စာနယ္ဇင္း ေလာကႏွင့္ ပတ္သက္သူမ်ား မျဖစ္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း ကိုလည္း အေလးထား ေဖာ္ျပထား ခဲ့သည္။

စာနယ္ဇင္း ေကာင္စီ၀င္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ လွ်င္လည္း အမ်ားစုမွာ စာနယ္ဇင္း ေလာကႏွင့္ မပတ္သက္သူမ်ား ျဖစ္ရန္၊ အနည္းစုမွာ စာနယ္ဇင္း အေတြ႕အႀကံဳ ရိွသူမ်ား ျဖစ္ရန္၊ သို႕ေသာ္ သတင္းစာ မ်ားတြင္လက္ရိွ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ ေနသည့္ အယ္ဒီတာမ်ား၊ သတင္းစာ ဆရာမ်ားႏွင့္ အစိုးရ အရာရိွမ်ား၊ လႊတ္ေတာ္ အမတ္မ်ားကို အဖြဲ႕၀င္အျဖစ္ လက္ခံျခင္း မျပဳရန္ အၾကံျပဳ ထားသည္။

ဘ႑ာေရး လြတ္လပ္မႈႏွင့္ ပတ္သက္ပါက စာနယ္ဇင္း ေကာင္စီအတြက္ ရန္ပံုေငြကို စာနယ္ဇင္း လုပ္ငန္းမ်ားမွ ထည့္၀င္ရာ တြင္ ေကာင္စီအေပၚ ဖိအားေပးမႈမ်ား မေပၚေပါက္ ေစရန္အတြက္ ရန္ပံုေငြကို ေလးႏွစ္ သို႕မဟုတ္ ငါးႏွစ္ အတြက္ ႀကိဳတင္ လ်ာထား သတ္မွတ္ သင့္ေၾကာင္း အၾကံျပဳ ထားသည္။

စာနယ္ဇင္း က်င့္၀တ္ႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္ လက္ရိွ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့သည့္ အျဖစ္အပ်က္မ်ားမွ သင္ခန္းစာ ေဖာ္ထုတ္ၿပီး စာနယ္ဇင္း က်င့္၀တ္ မ်ားႏွင့္ သတင္း စုေဆာင္း ရယူရာတြင္ လိုက္နာရမည့္ စည္းမ်ဥ္း မ်ားကို ျပန္လည္ ေရးဆြဲရန္၊ ထိုသို႕ ျပန္လည္ ေရးဆြဲရာတြင္ စာနယ္ဇင္း ေကာင္စီႏွင့္ သတင္းစာ မ်ားမွ လက္ရိွ အယ္ဒီတာမ်ား ပါ၀င္သည့္ ေကာ္မတီ ဖြဲ႕စည္း ေဆာင္ရြက္ရန္ အႀကံျပဳထား ပါသည္။ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္က အထက္ပါ က်င့္၀တ္ႏွင့္ စည္းမ်ဥ္းမ်ားကို ျပဳစုရာတြင္ စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္၊ ျပည္သူမ်ား၏ အမွန္တရားကို သိပိုင္ခြင့္ႏွင့္ ပုဂၢလိက လြတ္လပ္မႈတိုု႕ကို မွ်တေအာင္ စဥ္းစားၿပီး ေအာက္ပါ က႑မ်ား အတြက္ လိုအပ္သည့္ စံႏႈန္းမ်ား သတ္မွတ္သင့္ေၾကာင္း တိုက္တြန္း ထားပါသည္-

(က)	သတင္း စုေဆာင္း ရယူရာတြင္ အျခားသူမ်ား အေပၚ ျပဳမူ ဆက္ဆံရမည့္ နည္းလမ္းမ်ား။
(ခ)	ျပည္သူ႔ အက်ိဳးစီးပြား အတြက္ လိုအပ္ခ်က္အရ မဟုတ္လွ်င္ အျခားသူမ်ား၏ ပုဂၢလိက အခြင့္အေရး မ်ားကို ေလးစားသည့္ အေနျဖင့္ လိုက္နာ ေဆာင္ရြက္ ရမည့္ အခ်က္မ်ား။
(ဂ)	သတင္း တိက် ခိုင္မာမႈကို အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစရန္ လိုက္နာရမည့္ အခ်က္မ်ား။

ထို႕ျပင္ က်င့္၀တ္ဆုိင္ရာ ျပႆနာမ်ား အတြက္ အဓိက က်သည့္ ျပည္သူ႕ အက်ိဳးစီးပြား အတြက္  ( Publci Interest ) ဆိုသည့္ စကားရပ္ကို ဖြင့္ဆိုႏုိင္မည့္ စံမ်ားကိုလည္း တိတိက်က် သတ္မွတ္ သင့္ေၾကာင္း စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္က အၾကံျပဳ ထားခဲ့သည္။ အလားတူပင္ စာနယ္ဇင္း သမားမ်ား အေနျဖင့္ မိမိ၏ သတင္း အရင္းအျမစ္ကို ကာကြယ္ရမည္ မွန္ေသာ္လည္း ျပည္သူ မ်ား၏ ယံုၾကည္မႈကို ရရိွႏုိင္ရန္ အတြက္ တတ္ႏုိင္သမွ် ပြင့္လင္း ျမင္သာမႈ ရိွရန္ တိုက္တြန္း ခဲ့သည္။ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္က ထူးထူးျခားျခား ေထာက္ျပခဲ့သည့္ အခ်က္မွာ သတင္းေထာက္မ်ား၊ အယ္ဒီတာမ်ား အေနျဖင့္ က်င့္၀တ္မ်ားကို လ်စ္လ်ဴရႈၿပီး သတင္း လိုက္ရသည့္ အေျခအေနသို႕ ေရာက္ေအာင္ တြန္းပို႕ေနသည့္ လုပ္ငန္းခြင္ အေျခအေနမ်ား ( ဥပမာ၊ ပိုင္ရွင္မ်ား၏ ဖိအားေပးမႈ) မ်ားကို ဖယ္ရွားႏုိင္မည့္ နည္းလမ္း မ်ားကိုလည္း စဥ္းစားသင့္ သည္ဆိုသည့္ အခ်က္ျဖစ္သည္။

တုိင္ၾကား မႈမ်ားကို ေျဖရွင္းျခင္း အတြက္ဆိုပါက စာနယ္ဇင္း ေကာင္စီ အေနျဖင့္ တိက်လွ်င္ ျမန္သည့္ တုိင္ၾကားမႈ ေျဖရွင္းနည္း စနစ္တစ္ခုကို တည္ေထာင္ရန္ လိုအပ္ သည္ဟု ဆိုသည္။ ထို႕ျပင္ နစ္နာသူမ်ား၊ တိုင္ၾကား လိုသူမ်ား အေနျဖင့္ အျခား နည္းလမ္းမ်ား ( ဥပမာ၊ တရားရံုး) ကို ေရြးခ်ယ္ျခင္း မျပဳမီ ေကာင္စီ၏ တုိင္ၾကားမႈ ေျဖရွင္းနည္းလမ္းကို ယံုယံုၾကည္ၾကည္ အသံုးျပဳ ေစရန္ အတြက္လည္း ႀကိဳးစားရန္ လိုအပ္သည္ဟု ဆိုသည္။ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္၏ အဓိက အႀကံျပဳခ်က္မွာ တုိင္ၾကားမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ၾကားနာမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရာတြင္ စာနယ္ဇင္း ေကာင္စီကုိ အႀကံေပးရန္ အတြက္ အႀကံေပး အဖြဲ႕မ်ား ဖြဲ႕စည္း သင့္ေၾကာင္း၊ သို႕ေသာ္ အႀကံေပး အဖြဲ႕တြင္ လက္ရိွ သတင္းစာ အယ္ဒီတာမ်ား ပါ၀င္ျခင္း မျပဳရန္ႏွင့္ အၾကံေပး အဖြဲ႕သည္လည္း စာနယ္ဇင္း ေကာင္စီ ကဲ့သုိ႕ပင္ စာနယ္ဇင္း ေလာကႏွင့္ မပတ္သက္သူ အမ်ားစု ပါ၀င္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း ဆိုသည့္ အခ်က္ျဖစ္သည္။

စာနယ္ဇင္း ေကာင္စီ အေနျဖင့္ တုိင္ၾကား မႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္ သက္ဆုိင္ရာ သတင္းစာ အေနျဖင့္ အမွား ျပင္ဆင္ခ်က္၊ သို႕မဟုတ္ ေတာင္းပန္ျခင္း သို႕မဟုတ္ အျခား သင့္ေလ်ာ္သည့္ နည္းလမ္းျဖင့္ နစ္နာမႈမ်ားကို ေျဖရွင္း ေပးရန္ ညႊန္ၾကား ႏုိင္သည့္ အခြင့္အာဏာ ရိွရမည္ ျဖစ္သည္။ သို႕ေသာ္ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္က စာနယ္ဇင္း ေကာင္စီ အေနျဖင့္ အယ္ဒီတာ မ်ားကို ထူးျခားေသာ အေျခအေန တစ္ခုတြင္ သတင္း ေဖာ္ျပမႈႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး အေလးထား စဥ္းစားရန္ ညႊန္ၾကား ႏုိင္ေသာ္လည္း မည္သည့္ စာေစာင္မွ ထုတ္ေ၀ျခင္း မျပဳရန္ အတြက္ တားျမစ္ ပိုင္ခြင့္ မရိွသင့္ေၾကာင္း အတိအလင္း ေဖာ္ျပ ထားသည္ ကိုလည္း ေတြ႕ရသည္။

စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္က စာနယ္ဇင္း ေကာင္စီသည္ လြတ္လပ္ေသာ အဖြဲ႕အစည္း ျဖစ္သည္ ႏွင့္အညီ က်င့္၀တ္ ခ်ိဳးေဖာက္မႈ မ်ား ရိွေနသည္ဟု ယူဆပါက တုိင္ၾကားမႈမ်ား မရိွသည့္တုိင္ မိမိ အစီအစဥ္ျဖင့္ စတင္ စံုစမ္းႏုိင္သည့္ အခြင့္အေရး ရိွရမည္ဟု အၾကံျပဳ ခဲ့သည္။ ထို႕ျပင္ မိမိတို႕သတင္းစာ အေနျဖင့္ တယ္လီဖုန္း ၾကားျဖတ္ နားေထာင္ျခင္း ကဲ့သုို႕ေသာ က်င့္၀တ္ႏွင့္ မညီသည့္ လုပ္ရပ္မ်ားကို အစီအစဥ္ရိွရိွ လုပ္ကိုင္ေနပါက အယ္ဒီတာမ်ား၊ သတင္းေထာက္ မ်ားက တုိင္ၾကား ႏုိင္သည့္ Hot Line စနစ္ ကိုလည္း ထားရိွ သင့္သည္ဟု ဆိုသည္။ ထုိ႕ျပင္ စာနယ္ဇင္း ေကာင္စီ အေနျဖင့္ သက္ဆုိင္ရာ သတင္းစာ တုိက္က အစီအစဥ္ ရိွရိွျဖင့္ က်င့္၀တ္ ခ်ိဳးေဖာက္ေၾကာင္း ေတြ႕ရိွပါက ဒဏ္ေငြ ခ်မွတ္ႏုိင္သည့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ေပးသင့္ သည္ဟု အၾကံျပဳ ထားသည္ကို လည္းေတြ႕ရ ပါသည္။

ေနာက္ဆံုး အေနျဖင့္ စံုစမ္းေရး ေကာ္မရွင္က စာနယ္ဇင္း ေကာင္စီ၏ လြတ္လပ္မႈႏွင့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားကို အာမခံသည့္ ဥပေဒ တစ္ခု ျပ႒ာန္း သင့္သည္ဟု အၾကံျပဳခဲ့သည္။ သို႕ေသာ္ ထိုဥပေဒသည္ လႊတ္ေတာ္ သို႕မဟုတ္ အစိုးရ အဖြဲ႕က စာနယ္ဇင္ မ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္သည့္ ဥပေဒ မျဖစ္ေစပဲ၊ စာနယ္ဇင္း ေကာင္စီ၏ လြတ္လပ္မႈ၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္ႏွင့္ စာနယ္ဇင္းမ်ား၏ အခ်င္းခ်င္း ထိန္းေက်ာင္းသည့္ စနစ္ကို အေထာက္ အကူ ျဖစ္ဖို႕ လိုအပ္သည္ဟု သတိေပးထားခဲ့သည္။

ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။

ရဲထြဋ္

မီွျငမ္းျပဳစာေစာင္မ်ား

၁။An Inquiry into the Culture, Practices and Ethnics of the Press by Leveson Inquiry

၂။ The Guardian , 4 Dec