Tuesday, January 21, 2014

ေစ်းကြက္ၿပိဳင္ဆိုင္မႈႏွင့္မီဒီယာက်င့္၀တ္မ်ား

လြတ္လပ္ေသာ မီဒီယာသည္ ဒီမို ကေရစီ စနစ္တြင္ အေရး ႀကီးသည့္ စတုတၳ မ႑ိဳင္ ျဖစ္သည္ ဆိုသည္ကို အားလံုးက လက္ခံ ထားၿပီး ျဖစ္သည္။ စတုထၱ မ႑ိဳင္ အေနျဖင့္ ဥပေဒ ျပဳေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ တရား စီရင္ေရး မ႑ိဳင္ သံုးရပ္ကို တည့္မတ္ေအာင္ ထိန္းေက်ာင္း ေပးရမည္၊ ျပည္သူ အတြက္ အသိေပး သင့္ေသာ သတင္း အခ်က္ အလက္ မ်ားကို ျဖန္႕ေ၀ ေပးရမည္ ဆိုသည္ ကိုလည္း မည္သူမွ် အျငင္း ပြားမည္ မဟုတ္ေပ။ သို႕ေသာ္ ၂၄/၇ ဟု ဆိုသည့္ တစ္ေန႕တြင္ ၂၄ နာရီ၊ တစ္ပတ္လွ်င္ ၇ ရက္ သတင္း ထုတ္လႊင့္ ေနသည့္ အခ်ိ္န္ မ်ိဳးတြင္ ပံုႏိွပ္ မီဒီယာ ေတြက ေရဒီယို၊ ရုပ္ျမင္ သံၾကား ေတြႏွင့္ အၿပိဳင္ ပရိသတ္ ရေအာင္ လုပ္ေန ရသည္။ ေရဒီယို၊ ရုပ္ျမင္ သံၾကား တို႕က အင္တာနက္ ၀က္ဘ္ဆိုက္ ေတြႏွင့္ ၿပိဳင္ေန ရသည္။ မီဒီယာ အားလံုးက သတင္းထူး၊ သတင္းဦး ရဖို႕ သာမက ပရိသတ္ ရင္ကို္ ကိုင္လႈပ္ ႏုိင္မည့္ ေရးသား တင္ဆက္ မႈေတြ၊ သတင္း ဓာတ္ပံုေတြ ရဖို႕ ပိုႀကိဳးစား လာေန ရသည္။ တနည္း အားျဖင့္ ကုန္ပစၥည္း ထုတ္လုပ္ သူမ်ားက မိမိတို႕ ပစၥည္း ေရာင္းေကာင္း ေအာင္ ျပဴးျပဴး ၿပဲၿပဲ ေၾကာ္ျငာ ၾကသလို မီဒီယာေတြ ကလည္း လူေတြ စိတ္လႈပ္ရွား ေစမည့္ သတင္း ေတြနဲ႕ မိမိတို႕ မီဒီယာကို အစြံ ထုတ္ဖို႕ လုပ္လာ ၾကသည္။ ဤလို အေျခအေန မ်ိဳးတြင္ စတုတၳ မ႑ိဳင္ သည္ပင္လွ်င္ က်င့္၀တ္ ေတြကို ေမ့ၿပီး စီးပြားေရး ဆန္လာၿပီေလာ ဆိုသည့္ အေမးေတြ ေပၚလာသည္။
ယခု ျဖစ္ပြား ေနသည့္ မကၠဆီကို ပင္လယ္ေကြ႕ ကမ္းလြန္ ေရနံတြင္း ေရနံ ယိုဖိတ္ မႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္ မီဒီယာ အမ်ား စု၏ သတင္း ေပးပို႕မႈ မ်ားကို ေလ့လာမည္ ဆိုပါက အိုဘားမား၏ ေရနံ ယိုဖိတ္မႈ အေပၚ ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းမႈ အေပၚ သံုးသပ္ ရာတြင္ လုပ္နည္းထက္ သမၼတ အေနျဖင့္ ေရနံ ယိုဖိတ္မႈ အေပၚ စိတ္ပိုင္း ဆုိင္ရာ အရ မည္ကဲ့သို႕ တုန္႕ျပန္ သည္ကို ေျပာဆိုမႈ မ်ားက ပိုမ်ား ေနသည္ကို ေတြ႕ရမည္ ျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့သို႕ ဦးစားေပး ေဖာ္ျပ ေနသည့္ မီဒီယာ မ်ားတြင္ ဒုတိယ တန္းစား အ၀ါေရာင္ စာနယ္ဇင္း မ်ားသာမက အေမရိကန္ ႏုိ္င္ငံ၏ ထိပ္တန္း မီဒီယာ မ်ားပါ ပါ၀င္ ေနသည္ ကိုလည္းလည္း အံ့ၾသဖြယ္ ေတြ႕ရမည္ ျဖစ္သည္။ နယူးေယာက္ တို္င္းမ္ သတင္းစာ ႀကီးက ဆိုလွ်င္ အိုဘားမားက ေရနံ ယိုဖိတ္မႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး မိန္႕ခြန္း ေျပာရာတြင္ ေဒါသ ျဖစ္ေန ပံုမရ၊ ေအးတိ ေအးစက္ ေျပာေနသည္ ဆိုသည့္ အခ်က္ အေပၚ ေဆာင္းပါး မ်ားစြာျဖင့္ သံုးသပ္ ခဲ့သည္။ နံမည္ေက်ာ္ ေဟာလီး၀ုဒ္ ဒါရိုက္တာ စပိုက္လီးက သမၼတ အေနျဖင့္ ဒီအျဖစ္ေၾကာင့္ ေဒါသ မိုးမႊန္ သြားရ မည္ဟု ဆိုသည္။ ဒီမို ကရက္ ပါတီ ၏ ႏုိ္င္ငံေရး မဟာဗ်ဴဟာ ပညာရွိ ဂ်ိမ္းကာ ဗယ္လီက သမၼတက ဒီထက္ ပိုၿပီး ေဒါသ ထြက္ျပ သင့္သည္ဟု ေဆာင္းပါး ေရးသည္။ Fox သတင္း ဌာနက ေရနံ ယိုဖိတ္သည့္ ေဒသသို႕ သမၼတ သြားေရာက္ စစ္ေဆး ခ်ိန္တြင္ ၀တ္စားမႈက သမား ရိုးက် ဆန္လြန္း သည္ဟု ေ၀ဖန္သည္။ ၎တို႕က သမၼတကို ေဘာင္းဘီ လိပ္ၿပီး ေရထဲ ဆင္းကာ ေရနံ ေခ်းေတြ ဆယ္တာကို ျမင္ခ်င္ ၾကသည္။ ယေန႕ ရုပ္သံ ေတြ႕ဆံုခန္း ( Today Media Show) တင္ဆက္သူ Matt Lauer ကေတာ့ ဒီအခ်ိန္ဟာ သမၼတ အေနနဲ႕ ကၽြမ္းက်င္ သူေတြ၊ အႀကံေပး အရာရိွ ေတြနဲ႕ ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြး အေျဖ ရွာရမယ့္ အခ်ိ္န္ မဟုတ္ဘူး။ တစ္ခ်ိဳ႕ လူေတြကို သြားၿပီး မွတ္ေလာက္ သားေလာက္ ေဆာ္ရမယ့္ အခ်ိန္ (  time to kick some butt) ဟု တုိက္တြန္း သည္။
တကယ္ေတာ့ ယခု ျပႆနာသည္ အင္မတန္ ခက္ခဲေသာ၊ ရႈပ္ေထြးေသာ စက္မႈ နည္းပညာ ဆုိင္ရာ ျပႆနာ ျဖစ္သည္။ ပင္လယ္ ေရေအာက္ အနက္ ေပငါးေထာင္ ေက်ာ္တြင္ က်ိဳးပ်က္ ေနသည့္ တြင္း၀ကို ပိတ္ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားသည့္ လုပ္ငန္းသည္ ယခင္က မႀကံဳဘူး ေသးသည့္ လုပ္ငန္း ျဖစ္သည္။  ဒီျပႆနာ ေတြကို ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းဖို႕ အတြက္ နည္းပညာ ရွင္မ်ား၊ အတတ္ ပညာရွင္ မ်ား၏ ကၽြမ္းက်င္မႈ၊ အႀကံဥာဏ္မ်ား လိုသည္။ အိုဘားမားက ထိုလုပ္ငန္း ေတြကို ဦးစားေပး လုပ္ဖို႕ ႀကဳိးစားသည္ ။
သို႕ေသာ္ သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲ ကာလ တုန္းက အိုဘားမား၏ ဆင္ျခင္တံု တရားျဖင့္ က်ယ္က်ယ္ ျပန္႕ျပန္႕ ေလ့လာ သံုးသပ္ၿပီး ျပႆနာ ေျဖရွင္းသည့္ နည္းကို ေထာက္ခံ ခဲ့သည့္ မီဒီယာ ေတြကို ယခု အခ်ိန္တြင္ အိုဘားမား၏ ေခါင္းေဆာင္မႈ ပံုစံကို ေ၀ဖန္ လာၾကသည္။ ဒီခ်ဥ္းကပ္ပံုက မီဒီယာ အႀကိဳက္ သတင္း ေတြကို မဖန္တီးႏုိင္။ အခုအခ်ိန္တြင္ အေမရိကန္ မီဒီယာ ေတြက စက္တင္ဘာ ၁၁ ရက္ေန႕ တံုးက ဘုရ္ွ ကမာၻ႕ ကုန္သြယ္ေရး အေဆာက္ အအံု အပ်က္ အစီးေတြ ေပၚမွ တက္ရပ္ၿပီး အေမရိကန္ကို ထိခုိက္ေအာင္ လုပ္သူ ေတြကို လက္စား ေခ်မည္ဟု အသံခ်ဲ႕ စက္နဲ႕ ေျပာတာမ်ိဳးကို ျမင္ခ်င္ေန ၾကသည္။ အိုဘားမား ကသာ ထိုကဲ့သို႕ လုပ္ခဲ့လွ်င္ မီဒီယာမ်ား အတြက္ သည္းေျခႀကိဳက္ သတင္း ရေပ လိမ့္မည္။
မီဒီယာ ေတြက သမၼတ ဒီလို လုပ္တာ ျမင္ခ်င္ ရံုမက ဘီပီ ေရနံ ကုမၸဏီ ကိုလည္း ခပ္ဆတ္ဆတ္ ေလး ေဆာ္ပေလာ္ တီးတာ ၾကားခ်င္၊ ျမင္ခ်င္ ၾကသည္။ မီဒီယာ ေတြက ဘီပီ ကုမၸဏီကို ေမာင္းထုတ္ျပီး ေရနံ ယိုစိမ့္မႈ တားဆီးေရး လုပ္ငန္းကို ျပည္ေထာင္စု အစိုးရက ၀င္လုပ္ ရမည္ဟု ဆိုၾကသည္။ တကယ္ေတာ့ ေရေအာက္ေပ ငါးေထာင္ ေက်ာ္မွာ အေ၀းထိန္း ယာဥ္ငယ္ျဖင့္ ျပင္ဆင္ေရး လုပ္ငန္းေတြ လုပ္ဖို႕ လိုအပ္သည့္ နည္းပညာ၊ ကၽြမ္းက်င္မႈႏွင့္ ပစၥည္း ကိရိယာ မ်ားမွာ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရ တြင္မရိွ၊ ေရနံ ကုမၸဏီ မ်ား ထံတြင္သာ ရိွသည္ ဆိုသည္ကို မီဒီယာမ်ား ေမ့ေနပံု ရသည္။
လက္ေတြ႕တြင္ ဘီပီ ေရနံ ကုမၸဏီက ေရနံ ယိုစိမ့္မႈကို ရပ္တန္႕ေအာင္ ႀကိဳးစား ေနခ်ိန္တြင္ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရ အေနျဖင့္လည္း အမ်ိဳးသား အေစာင့္ တပ္ဖြဲ႕၀င္ ၁၇၅၀၀၊ ၀န္ထမ္းႏွင့္ လုပ္အားေပး ႏွစ္ေသာင္း၊ သေဘာၤ ႀကီးငယ္ ၁၉၀၀ တို႕ကို အသံုးျပဳၿပီး ယိုစိမ့္ ေရနံမ်ား ရွင္းလင္း ေရးကို ေဆာင္ရြက္ ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ ထို႕ျပင္ ေရေပၚ ေဖာ့တံုး အရွည္ ေပေပါင္း ၄.၃ သန္းကို ခ်ထားၿပီး ေရနံေတြ ကမ္းေျခကို ေရာက္မလာေအာင္ တားဆီး ေနၾကသည္။ သို႕ေသာ္ မီဒီယာ မ်ားတြင္ ထုိသတင္းမ်ား အစား you tube တြင္ တင္ထားသည့္ ေရေပၚ ေဖာ့တံုး မ်ားက အသံုး မတည့္ေၾကာင္း သရုပ္ျပ ထားသည့္ ဗီဒီယို အေၾကာင္း အသားေပး ေဖာ္ျပ ေနခဲ့သည္။
ယခု ေရနံ ယိုဖိတ္မႈ အေပၚ အုိဘားမား အစိုးရ ကိုင္တြယ္ ပံုႏွင့္ ၁၉၈၉  ခုႏွစ္ Exxon Valdez ေရနံ တင္ သေဘာၤ ေရနံ ယိုဖိတ္ မႈအား သမၼတဘုရ္ွ အႀကီး ကိုင္တြယ္ပံု ယွဥ္ၾကည့္လွ်င္ မီဒီယာမ်ား၏ သတင္း တင္ဆက္ပံု ေျပာင္းလဲ လာမႈကို ေတြ႕ႏုိင္သည္။ ထုိအခ်ိန္က သမၼတ ဘုရ္ွသည္ အခင္း ျဖစ္သည့္ ေနရာသို႕ တစ္ႀကိမ္ တစ္ခါမွ မသြား ခဲ့သည့္ အျပင္ ယိုစိမ့္ ေရနံ ရွင္းလင္း ေရးသည္ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရ၏ တာ၀န္ မဟုတ္၊ ျပည္နယ္ အစိုးရ တာ၀န္ ျဖစ္သည္ ဟုပင္ ဆိုခဲ့သည္။ ပို႕ေဆာင္ေရး ၀န္ႀကီး ဆင္ျမဴရယ္ စကင္နာက ဆိုလွ်င္ ျပည္ေထာင္စု အစိုးရက ၀င္လုပ္လွ်င္ အက်ိဳးထက္ အျပစ္ ပိုမ်ားမည္ ဟုပင္ ဆိုခဲ့သည္။ သို႕ေသာ္ မီဒီယာ ေတြက ထို ေျပာၾကားခ်က္ အေပၚ တခြန္း တစ္ပါဒမွ် ေ၀ဖန္မႈ မျပဳခဲ့။  
ယခု ျဖစ္စဥ္ တြင္မူ အိုဘားမားက ေရနံ ယိုစိ့မ္ မႈေၾကာင့္ အာရွ ခရီးစဥ္ကို ဖ်က္ခဲ့ရ၊ မကၠဆီကို ပင္လယ္ေကြ႕ရိွ ျပည္နယ္ မ်ားသို႕ အလီလီ သြားရ၊ အစိုးရ တာ၀န္ ရိွသူေတြ မွာလည္း မီဒီယာမ်ားႏွင့္ ေန႕စဥ္ ေတြ႕ၿပီးရွင္းလင္းရ၊ ေနာက္ဆံုး ေျပာစရာ မရိွ လွ်င္ပင္ အစိုးရ အေနျဖင့္ တစ္ခုခု လုပ္ေန သည္ဟု ျမင္ေအာင္ လူလံုးျပ ရသည့္ ဘ၀သို႕ေ ရာက္ေန ခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။ ေနာက္ဆံုး လႊတ္ေတာ္ အမတ္ေတြ ကလည္း ဒီျပႆနာမွာ ဘာမွ မလုပ္ပဲ ေနသည္ဟု မဲဆႏၵ ရွင္ေတြ မထင္ေစရန္ အတြက္ စံုစမ္း စစ္ေဆး ေရးေတြ လုပ္ၿပီး ဘီပီ ကုမၸဏီကို ကားစင္ တင္ဖို႕ ႀကိဳးစား ရသည့္ ဘ၀ ေရာက္ကုန္သည္။ မီဒီယာ ဖိအား မ်ားေၾကာင့္ ၿဗိတိသွ် ကုမၸဏီ ျဖစ္သည့္ ဘီပီ ( British Petroleum ) ျပႆနာက ႏွစ္ႏုိင္ငံ ဆက္ဆံေရးကို ထိခုိက္သည္ အထိ ျဖစ္လာ သျဖင့္ အိုဘားမားႏွင့္ ၿဗိတိသွ် ၀န္ႀကီး ခ်ဳပ္သစ္ ကင္မရြန္းတို႕ ပထမဆံုး ေတြ႕ဆံု မႈတြင္ အာဖဂန္ စစ္ပြဲထက္ ဘီပီ ျပႆနာ ကေရွ႕တန္း ေရာက္လာ ခဲ့ရသည္။  
တကယ္ေတာ့ ယေန႕ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံ ရင္ဆုိင္ ေနရေသာ ျပႆနာေပါင္း ေသာင္း ေျခာက္ေထာင္ ရိွသည္။ အာဖဂန္မွာ တာလီဘန္ေတြ ျပန္ေခါင္းေထာင္ လာေနသည္။ ပါကစၥတန္မွာ အယ္လ္ေကဒါ ကြန္ယက္ေတြ မ်ားသထက္ မ်ားလာ ေနသည္။ ဥေရာပ သမဂၢ၀င္ ႏုိင္ငံမ်ား၏ ေၾကြးၿမီ ျပႆနာကို ေနာက္ထပ္ စီးပြားေရး ပ်က္ကပ္ကို ဦးတည္ သြားမည့္ အေျခ စိုက္ေနသည္။ အေရွ႕ အလယ္ပိုင္း ဂါဇာ ပိတ္ဆို႕မႈ ျပႆနာ ကလည္း မေသသလို အီရန္ အေရး ကလည္း ရိွေန ေသးသည္။ ကိုရီးယား ကၽြန္းဆြယ္ မွာက တင္းမာ မႈေတြ ပိုမ်ား ေနသည္။ ဒါေတြ အားလံုးက ျပည္ေထာင္စု အစိုးရႏွင့္ သမၼတသာ ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္း ႏုိင္စြမ္းရိွသည့္၊ ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္း ရမည့္ အမ်ိဳးသား လံုၿခံဳေရး ဆုိင္ရာ ျပႆနာေတြ ျဖစ္သည္။ သို႕ေသာ္ မီဒီယာမ်ား ေကာင္းမႈေၾကာင့္ အိုဘားမား တစ္ေယာက္ ထိုအလုပ္ ေတြထက္ အလုပ္ၾကမ္း ၀တ္စံု ၀တ္ၿပီး ေရထဲ ဆင္းဖို႕၊ ဘီပီ ကုမၸဏီ ဥကၠဌကို ႀကိမ္းေမာင္းဖို႕ ဦးစားေပး လုပ္ေန ရသည္။
တကယ္ေတာ့ အိုဘားမား ကိုယ္တုိင္လည္း မီဒီယာ ဖိအားကို ေကာင္းေကာင္း နားလည္သည္။ သူ၏ Audacity of Hope စာအုပ္တြင္ ဟိုတစ္ခ်ိန္ တုန္းကေတာ့ ႏုိ္င္ငံေရး အရ ဘာေတြကို ေျပာရမယ္၊ ျငင္းခုန္ ရမယ္။ အမတ္ တစ္ေယာက္ အေနနဲ႕ ဘာကို လုပ္ရမယ္။ မလုပ္ရဘူး။ ဘာကို ေျပာရမယ္ ဆိုတာ ေတြကို ပါတီ ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ေနာက္ကြယ္က ႏုိင္ငံေရး ကစား ေနသူေတြ၊ ၀ါရွင္တန္က ၀ါရင့္ ႏုိင္ငံေရး ဆရာၾကီး ေတြက ဆံုးျဖတ္ ခဲ့တာပါ။ သူတို႕ ဖုန္းတစ္ခ်က္ ဆက္လုိက္ရင္ အမတ္ တစ္ေယာက္ လွ်မ္းလွ်မ္း ေတာက္သြား ႏုိ္င္သလို ခ်က္ျခင္း ႏုိင္ငံေရး ဇာတ္သိမ္း သြားရ ႏုိင္တယ္။ အခုေခတ္ မွာေတာ့ အဲဒီ လူေတြ ေနရာကို မီဒီယာ ေတြက ယူလိုက္ပါျပီ။ ­­xxxx မဲဆႏၵ ရွင္ေတြ အတြက္ ကေတာ့ ကၽြန္ေတာ့္ကို မီဒီယာေ တြက ပံုေဖာ္ ေပးထားတဲ့ အတိုင္းပဲ ထင္ျမင္ ၾကပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ႏုိ္င္ငံေရး ေလာက အေပၚ မီဒီယာ ေတြရဲ့ ၾသဇာ လႊမ္းမိုးမႈက ပံုစံ မ်ိဳးစံုနဲ႕လာတာပါ။  ဟုဆိုခဲ့သည္။
ဤသို႕ဆိုလွ်င္ မီဒီယာသည္ ထိန္းေက်ာင္းသူ၊ အသိပညာ ေပးသူ ဘ၀မွ ကိုယ္ျဖစ္ ခ်င္သည့္ အတုိင္း လူထုႏွင့္ ႏုိ္င္ငံေရး သမား မ်ားကို ပံုသြင္း ေပးႏုိင္သည့္ ( opinion former )အဆင့္သို႕ ေရာက္သြား ၿပီဟု ဆိုႏုိင္သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ မီဒီယာ မ်ားက မီဒီယာ ေစ်းကြက္ ရရိွေရးကို က်င့္၀တ္ မ်ားထက္ ပိုၿပီး ဦးစားေပး ေနလွ်င္ စတုတၳ မ႑ိဳင္၏ သမာသမတ္ က်မႈ အခန္း က႑ကို ထိခိုက္ ေပေတာ့မည္။
သို႕ေသာ္ ထိုအေျခ အေနသည္ အေမရိကန္ အပါအ၀င္ စက္မႈ ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီး ဒီမို ကေရစီ ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ သာမဟုတ္ ဒီမို ကေရစီ အသြင္ ကူးေျပာင္း ေရးကို ေဆာင္ရြက္ ေနသည့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲ နုိင္ငံမ်ား တြင္လည္း ႀကံဳရမည့္ အေျခအေန ျဖစ္သည္။ ထိုႏုိင္ငံ ငယ္မ်ားတြင္ အသြင္ ကူးေျပာင္း ေရး၏ အက်ိဳးဆက္ အျဖစ္ ပုဂၢလိက မီဒီယာ ေလာက ဖြံ႕ၿဖိဳး လာသည္ ႏွင့္အမွ် မီဒီယာ လုပ္ငန္း မ်ားတြင္ စီးပြားေရး လုပ္ငန္း ရွင္မ်ား ပါ၀င္ လာၾကသည္။ ထိုအခါ မီဒီယာ လုပ္ငန္း မ်ားသည္ ပရိသတ္ ရရိွေရး၊ အက်ိဳး အျမတ္ ရရိွေရး အတြက္ အၿပိဳင္အဆုိင္ ႀကိဳးစား ရေတာ့သည္။ ထိုေၾကာင့္ ပြဲဆူမည့္ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး သတင္းေတြက ေရွ႕တန္း ေရာက္လာ ေတာ့သည္။ သို႕ေသာ္ ထိုႏုိ္င္ငံ အမ်ားစုမွာ သိမ္ေမြ႕ ျငင္သာသည့္ အသြင္ ကူးေျပာင္း ေရးကာလကို ျဖတ္သန္း ေနရသည့္ ႏုိ္င္ငံေတြ ျဖစ္သည္။ တာ၀န္ရိွ အဖြဲ႕ အစည္းမ်ားက ပြင့္လင္းသည့္ မီဒီယာ မ်ားႏွင့္ အကၽြမ္းတ၀င္ မျဖစ္ ေသးသလို၊ မီဒီယာ မ်ားကလည္း လြတ္လပ္မႈႏွင့္ အတူ တြဲပါ လာသည့္ က်င့္၀တ္ေတြ၊ တာ၀န္ ယူမႈ ေတြႏွင့္ အသား မက်ေသး။ ထိုအခါ ႏွစ္ဘက္ၾကား ဆက္ဆံေရးက ၀ိေရာဓိ ျဖစ္ကုန္ ေတာ့သည္။  ထိုအျဖစ္မ်ိဳးကို ေရွာင္လြဲ ႏုိင္ဖို႕ ဆိုလွ်င္ ေစ်းကြက္ လိုအပ္ ခ်က္ႏွင့္ မီဒီယာ က်င့္၀တ္ မ်ားကို ဟန္ခ်က္ ညီညီ က်င့္သံုး ႏုိင္ဖို႕ လိုေပ လိမ့္မည္။ တနည္း အားျဖင့္ လြတ္လပ္ေသာ မီဒီယာသည္ ေကာင္းမြန္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ စနစ္ ေပၚေပါက္ ေရးႏွင့္ ဒီမို ကေရစီ က်င့္စဥ္ ထြန္းကားေရး အတြက္ မရိွ မျဖစ္ဟု ဆိုရံုႏွင့္ မျပည့္စံု  ထို လြတ္လပ္ေသာ မီဒီယာ သည္လည္း တာ၀န္ သိေသာ၊ က်င့္၀တ္ကို လုိက္နာေသာ မီဒီယာ ျဖစ္ဖို႕ လိုသည္ ကိုလည္း သတိ ျပဳၾက ရေပ လိမ့္မည္။
ရဲထြဋ္
မွီျငမ္းျပဳစာေစာင္မ်ား

၁။
How Power Shapes the News by Janine Jackson, Peter Hart, and Rachel Coen
၂။
Media bias in the United States၊ Wikipedia.com
၃။
Presidential Pony Show by Fareed Zakaria, Newsweek 21 June 2010
Read more

ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ စတုတၳမ႑ိဳင္တာ၀န္

ဒီမို ကေရစီ စနစ္၏ အဓိက လကၡဏာ တစ္ရပ္မွာ ကာလ အပိုင္း အျခား သတ္မွတ္ၿပီး ပံုမွန္ က်င္းပသည့္ ေရြးေကာက္ ပြဲမ်ား ျဖစ္သည္။ ေရြးေကာက္ပြဲ မ်ားတြင္ ျပည္သူ တို႕က ပါတီမ်ား၊ ကိုယ္စားလွယ္ ေလာင္းမ်ား၏ အတိတ္က လုပ္ေဆာင္ ခ်က္မ်ား၊ ေရွ႕ဆက္ အေကာင္ အထည္ ေဖာ္မည့္ မူ၀ါဒ မ်ားကို မွတ္ေက်ာက္တင္ ဆန္းစစ္ ၾကသည္။ ဒါေတြကို မူတည္ၿပီး ေရြးခ်ယ္မႈ ျပဳၾကသည္။ ထိုကဲ့သို႕ ျပည္သူေတြ၊ မဲဆႏၵ ရွင္ေတြက မွန္ကန္စြာ ေရြးခ်ယ္ ဆံုးျဖတ္ ႏုိင္ဖို႕ အတြက္ သတင္း အခ်က္ အလက္ေတြ လိုသည္။ ထိုသတင္း အခ်က္ အလက္ မ်ားကို ျဖည့္ဆည္း ေပးႏုိ္င္ သည္က သတင္း မီဒီယာမ်ား ျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္လည္း ဒီမို ကေရစီ စနစ္၏ ေနာက္ထပ္ လကၡဏာ တစ္ရပ္ အျဖစ္ သတင္း လြတ္လပ္ခြင့္ကို သတ္မွတ္ ထားျခင္း ျဖစ္သည္။
ဘက္မလိုက္တဲ့မီဒီယာ
ေရြးေကာက္ပြဲ နီးၿပီ ဆိုသည္ႏွင့္ ျပည္သူေတြ သိခ်င္ေသာ အေၾကာင္း အရာ မ်ားကို ေယ်ဘူယ် အားျဖင့္ သံုမ်ိဳး ခြဲျခား ႏုိင္သည္။ ပထမ တစ္ခု ပါတီနဲ႕ ကို္ယ္စားလွယ္ ေလာင္းမ်ား အေၾကာင္း ျဖစ္သည္။ ဒုတိယ တစ္ခုက လက္ရိွ အခ်ိန္တြင္ ျပည္သူေတြ အတြက္ အေရး အႀကီးဆံုး မူ၀ါဒ ဆိုင္ရာ ျပႆနာ မ်ားႏွင့္ ထုိျပႆနာ မ်ားအေပၚ ပါတီႏွင့္ ကိုယ္စားလွယ္ ေလာင္းမ်ား၏ သေဘာထား ျဖစ္သည္။ ေနာက္ဆံုး တစ္ခု ကေတာ့ မဲေပးပံု၊ မဲေပး နည္းႏွင့္ ေဆာင္ရန္၊ ေရွာင္ရန္ေတြ ျဖစ္သည္။
ထိုသတင္း ေတြကို ေပးႏုိင္ဖို႕ အတြက္ လြတ္လပ္ေသာ သတင္း မီဒီယာ ရိွရမည္။ ထိုသတင္း မီဒီယာသည္ လြတ္လပ္ရံုမွ် သာမက ယံုၾကည္ စိတ္ခ် ရေသာ မီဒီယာ ျဖစ္ဖို႕လည္း လိုသည္။ ဒါမွသာ မဲဆႏၵ ရွင္မ်ားက ဘယ္သူကို ဘယ္လို ေရြးရ မည္ကို မွန္မွန္ ကန္ကန္ ဆံုးျဖတ္ ႏုိင္မည္ ျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့သို႕ ယံုၾကည္ စိတ္ခ်ရသည့္ သတင္း အခ်က္ အလက္မ်ား ေပးနို္င္ရန္ အတြက္ မီဒီယာ မ်ားသည့္ တိက်ျခင္း ( Accuracy) ၊ ဘက္မ လိုက္ျခင္း  ( Impartiality ) ၊ တာ၀န္ယူ တတ္ျခင္း  ( Responsibility ) တို႕ႏွင့္ ျပည့္စံုရ ေပမည္။ ထို႕အတူ ပုဂၢိဳလ္ေရး အရ အပုတ္ခ် ေရးသားျခင္း ( Defamatory )၊ ခိုင္မာ မႈကို မစိစစ္ပဲ ေရးသား မိျခင္း၊ ( Derivative) ၊ နစ္နာေအာင္ ရည္ရြယ္ ေရးသားျခင္း၊( Malicious )၊ အဂတိ လို္က္စားျခင္း ( Corrupt ) တို႕ကိုလည္း ေရွာင္က်ဥ္ရန လိုအပ္ ေပသည္။
ထိုအခ်က္ မ်ားအနက္ အေရးႀကီးဆံုး အခ်က္မွာ ဘက္မလိုက္မႈ ျဖစ္သည္။ ဘက္မလိုက္ဖူး၊ ပုဂၢိဳလ္စြဲ၊ ပါတီစြဲ မထားဘူးဆိုလွ်င္ က်န္အခ်က္မ်ားျပည့္စံုဖို႕မခက္ဟု ဆိုႏုိင္သည္။ ဘက္မလိုက္ဘဲ သတင္း ေရးသားဖို႕ ဆိုလွ်င္ သတင္း တစ္ပုဒ္တြင္ အနည္းဆံုး ႏွစ္ဘက္ အျမင္ သေဘာထားကို ထည့္သြင္းဖို႕ လိုေပသည္။ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း တစ္ေယာက္က စြတ္စြဲခ်က္ တစ္ခုကို ျပဳလုပ္လွ်င္ သို႕မဟုတ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ကတိ တစ္ခုကို ေပးသည္ ဆိုလွ်င္ ထို ေျပာၾကားခ်က္ အေပၚ အျခား ပါတီမ်ား၊ ကိုယ္စားလွယ္ ေလာင္းမ်ား၏ တုန္႕ျပန္ခ်က္၊ သံုးသပ္ ခ်က္မ်ားကို ေဖာ္ျပဖို႕ လိုသည္။ ထိုသုိ႕ ေဖာ္ျပရာတြင္ မွ်တ ဖို႕လည္း လိုျပန္သည္။ တစ္ဘက္ကို မ်ားမ်ား၊ တစ္ဘက္ကို နည္းနည္း ေဖာ္ျပျခင္း၊ မိမိ မလိုလားေသာ ဘက္က ေျပာၾကား ခ်က္မ်ားမွ ေကာင္းကြက္ မ်ားကို ခ်န္ထား ျခင္းတို႕ကို ေရွာင္ၾကဥ္ ရေပမည္။ ထို႕ေၾကာင့္လည္း ဘက္မ လိုက္မႈတြင္ Fair and Balanced ႏွစ္ခ်က္ႏွင့္ ျပည့္စံုဖို႕ လိုသည္ဟု ဆိုၾကျခင္း ျဖစ္သည္။
ဘက္မလိုက္ မႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ေနာက္ထပ္ အေရးႀကီးေသာ အခ်က္ တစ္ခုရိွ ေသးသည္။ ထိုအခ်က္မွာ သတင္းေထာက္ သို႕မဟုတ္ အယ္ဒီတာမ်ား အေနျဖင့္ မည္သည့္ ပါတီ၊ အဖြဲ႕ အစည္းတြင္ မွ ပါ၀င္ လႈပ္ရွားျခင္း မျပဳရန္ႏွင့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ရန္ပံုေငြ ထည့္၀င္ျခင္း မျပဳရန္ ဆိုသည့္ အခ်က္ ျဖစ္သည္။ သတင္းေထာက္မ်ား၊ အယ္ဒီတာ မ်ားတြင္လည္း ယံုၾကည္ ခ်က္မ်ား ရိွၾက မည္သာ ျဖစ္သည္။ သို႕ေသာ္ သတင္း မီဒီယာ သမားမ်ား အေနျဖင့္မူ ေရြးေကာက္ပြဲ ႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္ မိမိ ႏုိင္ငံေရး ယံုၾကည္မႈက လႊမ္းမိုး မသြား ေစရန္၊ မိမိ ေရးသား ခ်က္မ်ားတြင္ မိမိအေန ျဖင့္ မည္သည့္ ပါတီ၊ မည္သည့္ ပုဂၢိဳလ္ကို ေထာက္ခံသည္ကို စာဖတ္ ပရိသတ္က ေကာက္ခ်က္ ဆြဲမသြားေအာင္ ထိန္းသိမ္း ႏုိင္ဖို႕လိုပါသည္။ ဒါသည္ပင္ စာနယ္ဇင္း သမား စစ္စစ္မ်ား လိုက္နာ ရမည့္ စံႏႈန္း တန္ဖိုးလည္း ျဖစ္သည္။
ဘက္လိုက္မႈေတြ
သို႕ေသာ္ လက္ေတြ႕ နယ္ပယ္တြင္ ထိုစံမ်ား အတုိင္း လိုက္နာရန္ ခက္ခဲ လွသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ စာနယ္ဇင္း သမားမ်ား မွာလည္း ခံစားခ်က္ ရိွသူမ်ား ျဖစ္ရာ အနည္းႏွင့္ အမ်ား တိ္မ္းေစာင္းမႈ၊ ဘက္လိုက္ မႈမ်ား ရိွၾက မည္သာ ျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့ သို႕ေသာ ဘက္လိုက္မႈ မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး မက္ေကြး (Mc Gural) က ေရြးေကာက္ပြဲ ကာလတြင္ ႏုိင္ငံေရး ဘက္လိုက္ မႈသည္ ပံုစံ ေလးမ်ိဳးႏွင့္ ျဖစ္ေပၚ ႏုိင္သည္ဟု ဆိုသည္။
ပထမ ဘက္လိုက္ မႈမွာ ပုဂၢိဳလ္ေရး ဘက္လိုက္မႈ ျဖစ္သည္။ ထို ဘက္လိုက္မႈ မ်ားမွာ စာနယ္ဇင္း သမားမ်ား၏ ပုဂၢိဳလ္ေရး ခံစားခ်က္၊ ပုဂၢိဳလ္ေရး ၾကည္ညိဳမႈ မ်ားကို အေျခခံၿပီး ျဖစ္ေပၚျခင္း ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ထင္ထင္ ရွားရွား ျမင္ႏုိင္သည္။ လုပ္ေဆာင္ သူကလည္း ရည္ရြယ္ခ်က္ ရိွရိွျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုဘက္လိုက္မႈ မ်ိဳးကို အယ္ဒီတာ့ အာေဘာ္ ေဆာင္းပါးမ်ား၊ ေခါင္းႀကီး မ်ားတြင္ အမ်ားဆံုး ေတြ႕ရ တတ္သည္။
ဒုတိယ ဘက္လိုက္ မႈမ်ိဳး ကေတာ့ ၀ါဒ ျဖန္႕ခ်ိေရး သေဘာ တရား အရ ဘက္လိုက္ မႈမ်ိဳး ျဖစ္သည္။ မိမိ လိုလားေသာ ပါတီ၊ ပုဂၢိဳလ္ႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္ သာသာ ထုိးထုိး ေရးသကဲ့သို႕ မလိုသူ ဘက္ကို ဖိဖိ ႏိွပ္ႏိွပ္ ေရးျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္သည္။ ထိုဘက္လို္က္မႈ မ်ိဳးကို စကားလံုးမ်ား ေရြးခ်ယ္ ရာတြင္ ေတြ႕ႏုိင္သည္။ ဒီမို ကရစီ လိုလား သူမ်ား၊ သေဘာထား ေပ်ာ့ေျပာင္းသူ၊ အစြန္းေရာက္ သမား၊ စစ္ေသြး ၾကြမ်ား ဆိုသည့္ စကားလံုး မ်ားကို တစ္ခါ တစ္ရံတြင္ ဘက္လိုက္သည့္ သေဘာျဖင့္ သံုးႏႈန္း သည္ကို ေတြ႕ႏုိင္ ပါသည္။
တတိယ ဘက္လိုက္မႈ ကေတာ့ အေတြး အေခၚ သေဘာ အရ ဘက္လိုက္မႈ ျဖစ္သည္။ စာနယ္ဇင္း သမား၏ ပုဂၢိဳလ္ေရး ယံုၾကည္ မႈမ်ား၊ တန္ဖိုး မ်ားကို အေျခခံၿပီး ဘက္လိုက္ မိျခင္း ျဖစ္သည္။ ဥပမာ အားျဖင့္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္း ေရးကို စိတ္၀င္ စားသူ ဆိုပါက ျပႆနာ တစ္ခုကို ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး အျမင္ ဘက္မွ အေလးကဲ စဥ္းစား သျဖင့္ အျခား ရႈေထာင့္ မ်ားကို ထည့္သြင္း စဥ္းစား ေရးသားရန္ ပ်က္ကြက္ျခင္း မ်ိဳးျဖစ္သည္။
ေနာက္ဆံုး ဘက္လိုက္မႈ အမ်ိဳးအစား မွာမူ မရည္ ရြယ္ဘဲ ဘက္လိုက္မႈ ျဖစ္သည္။ ထိုဘက္လိုက္မႈ မ်ိဳးမွာ လုပ္ငန္း သေဘာအရ စဥ္းစားျပီး သတင္း အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ ရာတြင္ ျဖစ္ေပၚေလ့ ရိွသည္။  စာနယ္ဇင္း မ်ားအေနျဖင့္ မိမိ သတင္းစာ၊ မိမိဂ်ာနယ္ ေရာင္းအား ေကာင္းေအာင္လည္း ထည့္သြင္း စဥ္းစား ရေပရာ လူမ်ား စိတ္၀င္ စားေသာ ပုဂၢိဳလ္ အဖြဲ႕ အစည္း အေၾကာင္းကို ဦးစားေပး ေဖာ္ျပ ျခင္းျဖင့္ ဘက္လိုက္ သကဲ့သို႕ ျဖစ္သြား တတ္သည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ျမန္မာ သတင္းစာ ဆရာမ်ား အတြက္ သတင္း ပညာ စာေစာင္ကို ေရးသား ျပဳစုခဲ့သူ ဂၽြိဳ႕က္ဆလံုး ကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ သမာသမတ္ က်ေစရန္ အတြက္ အခ်ိဳ႕ ဂ်ာနယ္မ်ား အေနျဖင့္ ကိုယ္စား လွယ္ေလာင္း အားလံုး အတြက္ ေဖာ္ျပ ေပးမည့္ စာမ်က္ႏွာ အက်ယ္၊ စာလံုး အေရအတြက္ စသည္ တို႕ကို တစ္ညီတည္း သတ္မွတ္ ေပးေလ့ ရိွပံုကို ဥပမာ အျဖစ္ ေဖာ္ျပ ထားသည္။ ထိုနည္းလမ္းသည္ မရည္ရြယ္ဘဲ ဘက္လိုက ္မႈကို ကာကြယ္ရန္ အေကာင္းဆံုး နည္းလမ္း တစ္ခုလည္း ျဖစ္သည္။
ကၽြန္ေတာ္တို႕ဆီမွာ
ကၽြန္ေတာ္တို႕ ႏုိင္ငံ တြင္လည္း မၾကာမီ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ ပြဲမ်ား က်င္းပ ေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။ အစိုးရသစ္ လက္ထက္တြင္ အေကာင္ အထည္ ေဖာ္ခဲ့သည့္ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္ စည္းလံုး ညီညြတ္ေရး လုပ္ေဆာင္ ခ်က္မ်ား၏ ရလဒ္ေၾကာင့္ ယခု ေရြးေကာက္ပြဲကို ျပည္သူေတြ ပိုၿပီး စိတ္၀င္စား ၾကသည္။ သတင္း မီဒီယာမ်ား ဘက္တြင္လည္း အစိုးရ သစ္၏ မူ၀ါဒ အေျပာင္း အလဲ မ်ားေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရး သတင္းေတြ၊ ေရြးေကာက္ပြဲ သတင္းေတြကို ပိုၿပီး လြတ္လြတ္ လပ္လပ္ ေရးႏိုင္ ေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ျပည္သူေတြ အတြက္ လိုအပ္ေသာ သတင္း အခ်က္ အလက္ေတြ ပိုၿပီး ေပးႏုိင္ ေနၿပီ ျဖစ္သည္။
သို႕ေသာ္ စာနယ္ဇင္း အနည္းစု ကသာ ယေန႕ ျပည္သူေတြ အတြက္ အေရးႀကီးဆံုး ျဖစ္ေနသည့္ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး စသည့္ က႑ မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ပါတီမ်ား၊ ကိုယ္စားလွယ္ ေလာင္းမ်ား၏ မူ၀ါဒမ်ား၊ ထုတ္ျပန္ ခ်က္မ်ားကို စိစိစစ္စစ္ ေ၀ဖန္ သံုးသပ္ျခင္း၊ ေရြးေကက္ပြဲ မဲေပးျခင္း၊ မဲစာရင္း ျပဳစုျခင္း၊ မဲေရတြက္ ျခင္းတို႕ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ျပည္သူကို အသိပညာ ေပးျခင္း တို႕ကို ျပဳလုပ္ ေနျပီး အမ်ားစု မွာမူ အဖြဲ႕ အစည္းႏွင့္ ကိုုယ္စားလွယ္ ေလာင္းမ်ား၏ လႈပ္ရွားမႈ သတင္း မ်ားကိုသာ ဦးစားေပး ေဖာ္ျပ ေနသည္ကို ေလ့လာ ေတြ႕ရိွရ ပါသည္။
ထိုကဲ့သို႕ လႈပ္ရွားမႈ သတင္းမ်ား ေဖာ္ျပ ရာတြင္ပင္ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ ပြဲတြင္ ပါ၀င္ ယွဥ္ၿပိဳင္မည့္ ပါတီ ၁၇ ခုအနက္ အနည္းစု အေၾကာင္း ကိုသာ ေဖာ္ျပ ေနၿပီး က်န္ပါတီ အမ်ားစု၏ သတင္း မ်ားကို ေဖာ္ျပမႈ မရိွ သေလာက္ပင္ ျဖစ္ေန သည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။ ဥပမာ အားျဖင့္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ မတုိင္မီ ေပၚေပါက္ လာသည့္ ႏုိင္ငံေရး အသားေပး ဂ်ာနယ္ တစ္ေစာင္၏ ဇန္န၀ါရီလ ၂၆ ရက္ေန႕မွ  ေဖေဖာ္ ၀ါရီလ ၂၃ ရက္အၾကား ထုတ္ေ၀ ခဲ့ေသာ ဂ်ာနယ္ ေလးေစာင္ကို ေလ့လာခဲ့ရာ ပါတီ တစ္ခုတည္းမွ ကိုယ္စားလွယ္ ေလာင္းမ်ား ၏ ေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းခန္း မ်ားကို ၁၂  ႀကိမ္ ေဖာ္ျပထားျပီး က်န္ပါတီ ၁၆ ခုမွ ပါတီ သံုးခု၏ ကိုယ္စားလွယ္ ေလာင္းမ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းမႈ သံုးႀကိမ္သာ ေဖာ္ျပထား သည္ကို ေလ့လာ ေတြ႕ရိွ ရေပသည္။ အကယ္၍ ပါတီ လႈပ္ရွားမႈ သတင္းမ်ား ကိုပါ ထည့္သြင္း တြက္ခ်က္မည္ ဆိုလွ်င္ ပါတီႀကီး တစ္ခုႏွင့္ က်န္ပါတီမ်ား အၾကား သတင္း ေဖာ္ျပ ခံရမႈ ပိုမို ကြာျခား သည္ကို ေတြ႕ရမည္ ျဖစ္သည္။  ဂ်ာနယ္ အယ္ဒီတာ အဖြဲ႕ အေနျဖင့္ မည္ကဲ့သို႕ စဥ္းစား လုပ္ေဆာင္ ခဲ့သည္ကို မသိ ႏုိင္ေသာ္လည္း ကိန္းဂဏန္း အရ ေျပာမည္ ဆိုလွ်င္ ထိုဂ်ာနယ္ အေနျဖင့္ က်န္ပါတီ မ်ားအေပၚ ခြဲျခား ဆက္ဆံရာ ေရာက္သည္၊ ပါတီ တစ္ခု အတြက္ ဘက္လိုက္ ေဖာ္ျပရာ ေရာက္သည္ဟု ေကာက္ခ်က္ခ် ရမည္သာ ျဖစ္ေပသည္။
မွတ္ေက်ာက္ တင္စရာ
ထိုကဲ့သို႕ အျဖစ္မ်ိဳး ေတြကား ျမန္မာ ႏုိ္င္ငံမွာ သာမဟုတ္ အေမရိကန္လ ႏုိင္ငံ မ်ိဳးမွာပင္ မီဒီယာ ေတြ၏ ဘက္လိုက္ မႈေတြ ရိွေနဆဲ ျဖစ္သည္။ စာနယ္ဇင္း ပညာရွင္ Ross Howard ကေတာ့ သူ႕ရဲ့ An Elections Reporting Handbook မွာ ဘက္လိုက္မႈ အနည္းဆံုး ျဖစ္ဖို႕ အတြက္ စာနယ္ဇင္း သမားမ်ား အေနျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲ သတင္း မ်ားကို ေအာက္ပါစံ ခုႏွစ္ခ်က္ႏွင့္ တုိက္ၿပီး စစ္ေဆး ပါဟု အၾကံ ျပဳသည္-
၁။
သတင္း မွန္မွန္ မမွန္ အတည္ျပဳ ႏုိင္ဖို႕အတြက္ လိုအပ္တဲ့ စိစစ္ မႈေတြ လုပ္ၿပီး၊ မၿပီး။
၂။
ဘက္လိုက္မ မရိွဘဲ ကြဲျပား ျခားနားသည့္ အျမင္ အားလံုးကို မွ်မွ်တတ ထင္ဟပ္ ေရးသားၿပီး၊ မၿပီး။
၃။
မိမိ ေရးသားသည့္ သတင္း အေပၚ တာ၀န္ခံ ႏုိင္မႈ၊ တာ၀န္ယူ ႏုိင္မႈ ရိွမရိွ။
၄။
မဲဆႏၵ ရွင္မ်ား သိသင့္ သိထိုက္ေသာ အခ်က္မ်ား၊ ၎တို႕ႏွင့္ သက္ဆုိင္ေသာ သတင္း အခ်က္ အလက္မ်ား ပါ၀င္မႈ ရိွ မရိွ။
၅။
ျဖစ္စဥ္ တစ္ရပ္ လံုးကို ျခံဳငံု ေဖာ္ျပ ႏုိင္ျခင္း ရိွ မရိွ၊ အေရးႀကီးေသာ အခ်က္မ်ား အားလံုးကို စာသား၊ ရုပ္ပံု တို႕ျဖင့္ ေဖာ္ျပ ထားျခင္း ရိွ၊ မရွိ။
၆။
မဲဆႏၵ ရွင္မ်ား အတြက္ မွန္ကန္ေသာ ေရြးခ်ယ္မႈ ျပဳလုပ္ ႏုိင္ေအာင္ အေထာက္ အကူျပဳ ႏုိင္ျခင္း ရိွ၊ မရိွ။
၇။
လြတ္လပ္ၿပီး တရား မွ်တေသာ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္ေစရန္ အတြက္ အျခား ေဖာ္ျပ သင့္ေသာ သတင္း အခ်က္ အလက္မ်ား ရိွ၊မရိွ။
ေရြးေကာက္ပြဲ တစ္ခု ျပဳလုပ္တုိင္း လြတ္လပ္ၿပီး တရား မွ်တမႈ ရိွရန္ အားလံုးက ေမွ်ာ္လင့္ ၾကစၿမဲ ျဖစ္ပါသည္။ သို႕ေသာ္ လြတ္လပ္ၿပီး တရား မွ်တမႈ ရိွေစ ရန္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ႏွင့္ ပါတီ မ်ားတြင္သာ တာ၀န္ ရိွသည္ မဟုတ္ေပ။ စတုတၳ မ႑ိဳင္ ျဖစ္သည့္ စာနယ္ ဇင္းမ်ား ကိုယ္တိုင္ ကလည္း ဘက္လိုက္ မႈမရိွ၊ အစြဲ ကင္းစြာျဖင့္ ေစာင့္ၾကည့္ျခင္း၊ အသိပညာ ေပးျခင္း တို႕ျဖင့္ လြတ္လပ္ၿပီး တရား မွ်တေသာ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ ေပးဖို႕ လိုပါသည္။ သို႕မွသာ စတုတၳ မ႑ိဳင္ တာ၀န္ ေက်ပြန္ သည္ဟု ဂုဏ္ယူ ႏုိင္မည္ ဟု ထင္ပါသည္။                               
ရဲထြဋ္
Bi Weekly : (09-03-2012)
မီွျငမ္းျပဳစာေစာင္မ်ား

၁။
An Elections Reporting Handbook by Ross Howard
၂။
Support the Media During the Election , International Media Support
၃။
မီဒီယာႏွင့္ႏုိ္င္ငံေရး၊ မိမိၾကီး (IR), မ်က္ေမွာက္ေရးရာစာေစာင္
၄။
ျမန္မာသတင္းစာဆရာမ်ားအတြက္ သတင္းပညာ၊ ဂၽြိဳက္ဆလံုး
Read more

ဘက္မလိုက္တဲ့မီဒီယာ

မည္သည့္ ေရြးေကာက္ ပြဲတြင္ မဆို ေရြးေကာက္ပြဲ အႀကိဳ မဲဆြယ္ စည္းရံုးမႈ ကာလတြင္ မီဒီယာမ်ား အေနျဖင့္ ႏုိင္ငံေရး ပါတီမ်ားႏွင့္ ကိုယ္စားလွယ္ ေလာင္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ျပည္သူ မ်ားကို အသိေပး ရမည္ ျဖစ္သည္။ ထို တာ၀န္ကို မီဒီယာ မ်ားက မည္ကဲ့သို႕ ထမ္းေဆာင္ မည္ဆိုသည့္ အခ်က္သည္ လြတ္လပ္ၿပီး တရား မွ်တသည့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္ေပၚ ေရးတြင္ အေရး ႀကီးသည့္ အခ်က္ဟု ဆိုႏုိင္ ပါသည္။
လြတ္လပ္မႈႏွင့္ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရမႈ
ေရြးေကာက္ပြဲ သတင္း ေရးသား မႈႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္ အမ်ားဆံုး ေျပာေလ့ရိွေသာ၊ ၾကားရေလ့ ရိွေသာ စကားလံုးမွာ မီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္ ဆိုေသာ စကား လံုးပင္ ျဖစ္မည္ ထင္သည္။ သို႕ေသာ္ မီဒီယာ လြတ္လပ္ ခြင့္မွာ သက္ဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံ အေပၚ မူတည္ျပီး အတုိင္း အတာ ကြာျခား ႏုိင္ေပသည္။
ထိုကဲ့သို႕ လြတ္လပ္မႈ ပမာဏျခင္း ကြာျခား ေသာ္လည္း ေရြးေကာက္ပြဲ သတင္းမ်ား ေရးသား ရာတြင္ မီဒီယာ မ်ား၏ သတင္း ေရးသား ေပးပို႕မႈ မ်ားသည္ ယံုၾကည္ စိတ္ခ် ရမႈ ရိွရန္ လိုသည္ ဆိုသည့္ အခ်က္ မွာမူ ႏုိင္ငံ အားလံုးတြင္ အတူတူပင္ ျဖစ္သည္။ ယံုၾကည္ စိတ္ခ် ရမႈႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္ စံတစ္ခု တည္းသာ ရိွသည္ဟု ဆိုႏုိင္သည္။ မီဒီယာမ်ား အေနျဖင့္ ပါတီ မူ၀ါဒမ်ား၊ ကိုယ္စားလွယ္ ေလာင္းမ်ား၏ အရည္ အခ်င္း မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္ လြတ္လပ္ျပီး ယံုၾကည္ စိတ္ခ် ရသည့္ သတင္း အခ်က္ အလက္မ်ား ေပးအပ္ရန္ လိုအပ္ ေပသည္။ ထိုကဲ့သို႕ ယံုၾကည္ စိတ္ခ် ရသည့္ သတင္း အခ်က္ အလက္မ်ား ေပးနို္င္ရန္ အတြက္ မီဒီယာ မ်ားသည့္ တိက်ျခင္း ( Accuracy) ၊ ဘက္မလိုက္ျခင္း  ( Impartiality ) ၊ တာ၀န္ယူ တတ္ျခင္း  ( Responsibility ) တို႕ႏွင့္ ျပည့္စံု ရေပမည္။ ထို႕အတူ ပုဂၢိဳလ္ေရး အရ အပုတ္ခ် ေရးသားျခင္း ( Defamatory ) ၊ ခိုင္မာမႈကို မစိစစ္ပဲ ေရးသား မိျခင္း၊ ( Derivative) ၊ နစ္နာေအာင္ ရည္ရြယ္ ေရးသားျခင္း၊( Malicious )၊ အဂတိ လို္က္စားျခင္း ( Corrupt ) တို႕ကိုလည္း ေရွာင္က်ဥ္ရန္ လိုအပ္ ေပသည္။ ထိုအခ်က္မ်ားကို ေစာင့္ထိန္း ႏုိ္င္ရန္ အတြက္ ေအာက္ပါ ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ငန္းစဥ္ မ်ားတြင္ မီဒီယာမ်ား ဘက္က လိုက္နာအပ္၊ ေစာင့္ထိန္း အပ္ေသာ အခ်က္ မ်ားကို သိရိွ ထားရန္ လိုအပ္ ပါသည္။
ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ား ႏွင့္မဲဆြယ္စည္းရံုးမႈမ်ား
ေရြးေကာက္ပြဲ မဲဆြယ္ စည္းရံုးမႈ ကာလတြင္ မဲဆႏၵ ရွင္မ်ား အေနျဖင့္ ၎တို႕၏ ေရြးခ်ယ္ ပိုင္ခြင့္ အခြင့္ အေရးကို မွန္မွန္ ကန္ကန္ အသံုးခ် ႏုိင္ေအာင္ မီဒီယာ မ်ားက အေထာက္ အကူ ေပးရမည္ ျဖစ္သည္။ ထိုသို႕ ေဆာင္ရြက္ ရာတြင္ ႏုိင္ငံေရး ပါတီ မ်ား၏ မူ၀ါဒမ်ား၊ ေရြးေကာက္ပြဲ မဟာ ဗ်ဴဟာ မ်ားနွင့္ ပတ္သက္ၿပီး အသိေပး ျခင္းလည္း ပါ၀င္သည္။ ထို႕အတူ ပါတီ ေခါင္းေဆာင္မ်ား အေၾကာင္း၊ ပါတီ၏ အတိတ္ ကာလက လုပ္ေဆာင္မႈ မ်ားကိုလည္း အသိ ေပးရန္ လိုအပ္သည္။
ပါတီစံု စနစ္တြင္ ႏုိင္ငံေရး ပါတီမ်ားသည္ ၎တို႕၏ ေခါင္းေဆာင္ကို ဗဟိုျပဳျပီး မဲဆြယ္ စည္းရံုး သည္က မ်ားသည္။ မိမိတို႕ ပါတီ ေခါင္းေဆာင္ကို မဲဆႏၵရွင္ မ်ားကို ႏွစ္သက္ေအာင္၊ ၾကည္ညိဳ ေလးစားေအာင္ ပံုေဖာ္ ၾကသည္။ ထိုအခါ ပါတီ ေခါင္းေဆာင္ကို ေလးစားသည့္၊ ႏွစ္သက္သည့္ မဲဆႏၵရွင္္ မ်ားက ပါတီကို ကိုယ္စား ျပဳသည့္ ကိုုယ္စားလွယ္ ေလာင္းမ်ားကို မဲမ်ား ပံုေအာ ေပးေတာ့သည္။ ထို ျဖစ္စဥ္သည္ ဒီမို ကေရစီ အသြင္ ကူးေျပာင္း ေရးကို လုပ္ေဆာင္ ေနသည့္ ႏုိင္ငံ မ်ားမွာ သာမက ဒီမို ကေရစီကို ႏွစ္ေပါင္း ရာခ်ီ က်င့္သံုး ခဲ့သည့္ ႏုိင္ငံမ်ား မွာပင္ ရိွေနဆဲ ျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္လည္း ႏုိင္ငံေရး ပါတီမ်ားက မိမိတို႕ ေခါင္းေဆာင္၏ ပံုရိပ္ကို အေကာင္းဆံုး ပံုေဖာ္ ႏုိင္ရန္ အတြက္ ျပည္သူ႕ ဆက္ဆံေရး ကၽြမ္းက်င္ သူမ်ား၊ မိန္႕ခြန္း ေရးသား သူမ်ားကို ေငြပံု ေပးၿပီး အသံုးခ် ေနျခင္း ျဖစ္သည္။
ထိုကဲ့သို႕ ပံုေဖာ္မႈ မ်ားကို မဲဆႏၵ ရွင္မ်ား ထံသို႕ အျမန္ဆံုးႏွင့္ အထိ ေရာက္ဆံုး ပို႕ႏုိင္ေသာ လမ္းေၾကာင္းမွာ မီဒီယာ မ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္လည္း ႏုိင္ငံေရး ပါတီမ်ားက မီဒီယာ မ်ားက တဆင့္ ၎တို႕ပါတီ၊ ၎တို႕ ေခါင္းေဆာင္၏ ပံုရိပ္ကို ၎တို႕ လိုလားသည့္ ပံုစံ အတုိင္း ပံုေဖာ္ ႏုိင္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾက စၿမဲ ျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့သို႕ မိမိတို႕ ပါတီ အတြက္ အက်ိဳးရိွ ေစမည့္ သတင္း မ်ားကို Soft News ဟု ေခၚသည္။  မိမိကို ေထာက္ခံ သူမ်ားႏွင့္ ရင္းႏွီးစြာ ေျပာဆို ႏႈတ္ဆက္ ေနမႈ၊ ကေလးငယ္ မ်ားႏွင့္ ရင္းနွီးစြာ ေနထုိင္မႈ၊ ဖြင့္ပြဲ အခမ္း အနားမ်ား တက္ေရာက္မႈ၊ ပါတီ၏ ေအာင္ျမင္မႈ မ်ားကိုသာ အသားေပး ေျပာၾကားသည့္ မိန္႕ခြန္း၊ မိမိ ပါတီကို လိုလားသည့္ သတင္းေထာက္မ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းခန္းမ်ား စသည္ တို႕သည္ Soft News မ်ားျဖစ္သည္။ ဘက္မလိုက္သည့္ မီဒီယာ တစ္ခုသည္ ထိုကဲ့သို႕ Soft News မ်ားကိုသာ ေဖာ္ျပ ေန၍ မရဘဲ ပါတီႏွင့္ ပါတီ ေခါင္းေဆာင္၏ အားသာခ်က္၊ အားနည္း ခ်က္မ်ားကို မွ်မွ် တတ ေပၚလြင္ေအာင္ ေဖာ္ျပ ေပးရန္ လိုအပ္သည္။ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲ မ်ားတြင္ မဲဆႏၵရွင္ မ်ားသိသင့္ သိထိုက္ သည္ဟု ယံုၾကည့္သည့္ အခ်က္ မ်ားကို ေမးျမန္း ၀ံ့ရန္ လိုအပ္သည္။ ထိုသို႕ လုပ္ေဆာင္ျခင္း မျပဳလွ်င္ ထို မီဒီယာသည္ ႏုိ္င္ငံေရး ပါတီ တစ္ခု ေျပာသမွ် သံေယာင္ လိုက္ေနသည့္ ဘ၀သို႕ေရာက္သြား မည္ျဖစ္သည္။
မိန္႕ခြန္းမ်ား
မဲဆြယ္ စည္းရံုးမႈ ကာလတြင္ ပါတီ ေခါင္းေဆာင္ မ်ားက သာမက ကိုယ္စားလွယ္ ေလာင္းမ်ား ကပါ လူထု အစည္း အေ၀းမ်ား၊ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲ မ်ားတြင္ မိမိတုိ႕ ပါတီ အတြက္ မဲဆြယ္ စည္းရံုးသည့္ မိန္႕ခြန္း မ်ားကို ေျပာၾကား ၾကမည္ ျဖစ္သည္။ မီဒီယာ တို႕၏ တာ၀န္မွ ထိုမိန္႕ခြန္း မ်ားကို က မွ အ အထိ လံုးေစ့ ပတ္ေစ့ ေဖာ္ျပရန္ မဟုတ္ေပ။ မိန္႕ခြန္းပါ အေရး ႀကီးေသာ အခ်က္ မ်ားကို ေဖာ္ျပရန္ လိုအပ္ သကဲ့သို႕ မိန္႕ခြန္း ေျပာသည့္ ေနရာ၊ ေျပာၾကားသည့္ ပရိသတ္ အမ်ိဳးအစား ကိုလည္း ေဖာ္ျပရန္ လိုအပ္ ေပသည္။ ထိုထက္ ပိုျပီး အေရးႀကီး သည္မွာ ထိုမိန္႕ခြန္းအေပၚ  မဲဆႏၵရွင္ မ်ား၏ တုန္႕ျပန္ခ်က္၊ အျခား ပါတီ တစ္ခု အေပၚ ေ၀ဖန္ တိုက္ခိုက္ မႈမ်ား ပါ၀င္ပါက သက္ဆုိင္ရာ ပါတီ၏ တုန္႕ျပန္ခ်က္ မ်ားကို ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပ ေပးရန္ လိုအပ္ ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ သို႕မွသာ မီဒီယာ မ်ား၏ သတင္း ေရးသားခ်က္ မ်ားသည္ မွ်တၿပီး ဘက္မလိုက္ရာ  ( Fair , Balance and Impartial)  ေရာက္မည္ ျဖစ္သည္။ အကယ္၍ မိန္႕ခြန္းတြင္ ရုန္႕ရင္း ၾကမ္းတမ္းေသာ စကားလံုးမ်ား၊ အၾကမ္း ဖက္မႈ၊ လူမ်ိဳး ခြဲျခားမႈ တို႕ကို လံႈ႕ေဆာ္ေသာ အသံုးအႏႈန္း ဘာသာေရးကို ႏုိင္ငံေရး အတြက္ အသံုး ခ်သည့္ ေဟာေျပာ မႈမ်ား စသည့္ ေဖာ္ျပရန္ မသင့္ေသာ စကားလံုးမ်ား ပါ၀င္ လာခဲ့ လွ်င္မူ မီဒီယာမ်ား အေနျဖင့္ ခ်န္လွပ္ထား ပိုင္ခြင့္ ရိွေပသည္။
မီဒီယာ သမားမ်ား အေနျဖင့္ ဘက္လိုက္ပဲ ဓမၼ အဓိ႒ာန္ က်က် တင္ျပရန္ တာ၀န္ ရိွသည့္ အတြက္ နုိင္ငံေရး သမားမ်ား၏ မိန္႕ခြန္းမ်ား အေပၚ မိမိ၏ ကိုယ္ပိုင္ ထင္ျမင္ ယူဆခ်က္ မ်ားကို ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပျခင္းမွ ေရွာင္ရွား ရေပမည္။ သို႕ေသာ္ ႏုိင္ငံေရး သမားတစ္ဦး၏ မိန္႕ခြန္းပါ အခ်က္ မ်ားသည္ အျခား ေနရာ တစ္ခုတြင္ ေျပာၾကား ခဲ့သည့္ မိန္႕ခြန္းႏွင့္ ကြဲလြဲ ေနလွ်င္ လည္းေကာင္း၊ ပါတီ၏ မူ၀ါဒမ်ား ႏွင့္ ကြဲလြဲ ေနလွ်င္ လည္းေကာင္း သတင္း သမား တစ္ဦး အေနျဖင့္ ထို ကြဲလြဲခ်က္ မ်ားကို ေထာက္ျပရန္ တာ၀န္ ရိွေပသည္။ ထိုကဲ့သို႕ ေဆာင္ရြက္ မွသာ မီဒီယာ မ်ားသည္ ႏုိင္ငံေရး ပါတီမ်ားကို ေၾကာ္ျငာ ေပးသည့္ အျဖစ္မွ လြတ္ေျမာက္ၿပီး မွန္ကန္သည့္ စတုတၳ မ႑ိဳင္ အျဖစ္သို႕ေရာက္ရိွ ႏုိင္မည္ ျဖစ္သည္။
ျပည္သူ႕သေဘာထားစစ္တမ္း
ပါတီစံု ေရြးေကာက္ပြဲ မ်ား၏ ထူးျခားေသာ အဂၤါရပ္ တစ္ခုမွာ ျပည္သူ႕ သေဘာထား စစ္တမ္းမ်ား Opinion Poll ပင္ျဖစ္သည္။ ထိုစစ္တမ္း မ်ားကို သတင္း ဌာနမ်ားက ေကာက္ယူေလ့ ရိွသကဲ့သို႕ လြတ္လပ္ေသာ သုေတသန အဖြဲ႕မ်ား ကလည္း ေကာက္ယူေလ့ ရိွသည္။ ႏုိ္င္ငံေရး ပါတီ မ်ားကလည္း ၎တို႕ အစီ အစဥ္ျဖင့္ ေကာက္ယူ သည္လည္း ရိွသည္။ သတင္း ဌာနမ်ား ကလည္း ေရြးေကာက္ပြဲ နီးလာေလ ျပည္သူ႕ သေဘာထား စစ္တမ္း မ်ားကို စိတ္၀င္စား ဖြယ္ရာ သတင္း အျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး ထုတ္ျပန္ေလ့ ရိွသည္။
ထိုစစ္တမ္း မ်ားသည္ မည္သည့္ ပါတီအား ေထာက္ခံမည္ ဆိုသည္ကို တိတိပပ ဆံုးျဖတ္ ႏုိ္င္ျခင္း မရိွသည့္ မဲဆႏၵရွင္ မ်ား၏ အဆံုး အျဖတ္ အေပၚ ၾသဇာ သက္ေရာက္နုိင္ သကဲ့သို႕ မိမိပါတီ၊ မိမိ ေထာက္ခံေသာ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း ႏုိင္ရန္ အလား အလာ မရိွဟု ယူဆျပီး မဲမေပးပဲ ေနျခင္း မ်ားလည္း ျဖစ္ေပၚ ေစႏုိင္သျဖင့္ မဲဆႏၵ ရွင္မ်ား၏ အဆံုးအျဖတ္ ေပၚတြင္လည္း ႀကီးမားသည့္ အက်ိဳး သက္ေရာက္မႈ ရိွသည္ဟု ဆိုႏုိင္ ပါသည္။ ျပည္သူ႕ သေဘာထား စစ္တမ္း မ်ား၏ အေရးႀကီး မႈေၾကာင့္လည္း အခ်ိဳ႕ ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ မဲေပးမႈ မစတင္မီ ကာလတစ္ခုတြင္ စစ္တမ္း ေကာက္ယူျခင္း၊ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာျခင္း မျပဳရန္ သတ္မွတ္ ထားျခင္း ျဖစ္သည္။
ထို႕ေၾကာင့္ သတင္း မီဒီယာမ်ား အေနျဖင့္ ျပည္သူ႕ သေဘာထား စစ္တမ္း ေကာက္ယူမႈ မ်ားကို ေဖာ္ျပျခင္း မျပဳမီ ထိုစစ္တမ္း ေကာက္ယူသည့္ အဖြဲ႕ အစည္း၏ ယံုၾကည္ စိတ္ခ် ရမႈနွင့္ ဘက္မလိုက္ မႈကို ဆန္းစစ္ရန္ လိုအပ္ ေပသည္။ ထို႕ျပင္ စစ္တမ္း ေကာက္ယူျခင္း ခံရသည့္ ျပည္သူ အေရ အတြက္ႏွင့္ ေကာက္ယူသည့္ နည္းလမ္း မ်ားကိုလည္း ဆန္းစစ္ရန္ လိုအပ္သည္။ ႏုိ္င္ငံတကာ စံမ်ား အရ အနည္းဆံုး လူ ၂၅၀၀ ဦးကို ေမးျမန္း ေကာက္ခံ ထားသည့္ စစ္တမ္း ေကာက္ယူမႈ ကိုသာ ခုိင္မာသည္ ဟု သတ္မွတ္ ထားသည္ ကိုလည္း သတိျပဳရန္ လိုအပ္ ပါသည္။ ျဖစ္ႏုိ္င္ ပါက စစ္တမ္း ေကာက္ယူမႈ တစ္ခု တည္းကို ေဖာ္ျပမည့္ အစား အျခား စစ္တမ္း ေကာက္ယူမႈ မ်ားႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ ေဖာ္ျပ သင့္ေပသည္။
မဲဆႏၵရွင္တို႕အသံ
သတင္း မီဒီယာ မ်ားသည္ ေရြးေကာက္ပြဲ ကာလတြင္ ပါတီႏွင့္ ကုိယ္စားလွယ္ ေလာင္းမ်ား၏ မိန္႕ခြန္းမ်ား၊ မူ၀ါဒ ေၾကညာ ခ်က္မ်ား၊ လႈပ္ရွားမႈ မ်ားကိုသာ အသားေပး ေဖာ္ျပေလ့ ရိွသည္။ ထိုကဲ့သုိ႕ေသာ သတင္း မ်ားကိုသာ တန္ဖိုး ရိွသည့္ သတင္းမ်ား အျဖစ္ သတ္မွတ္ေလ့ ရိွသည္။ သို႕ေသာ္ ေရြးေကာက္ ပြဲသည္ ပါတီမ်ား၊ ႏုိ္င္ငံေရး သမားမ်ား အတြက္ မဟုတ္၊ မဲဆႏၵရွင္ ျပည္သူမ်ား အတြက္ ျဖစ္သည္ကို မေမ့ရန္ လိုအပ္ ေပသည္။ မဲဆႏၵရွင္ မ်ားက ၎တို႕ ဘာေတြ လုိအပ္ ေနသည္၊ ဘာေတြ ျဖစ္ခ်င္ ေနသည္ကို ႏုိ္င္ငံေရး ပါတီ မ်ားကို အသိေပး ရမည္ ျဖစ္သည္။ ႏုိ္င္ငံေရး ပါတီ မ်ားက ထိုလိုအပ္ေသာ ဆႏၵမ်ားကို ၎တို႕ မည္ကဲ့သို႕ ေဆာင္ရြက္ ေပးႏုိင္ သည္ကို ေျပာရမည္၊ ျပႆနာ မ်ားကို ေျဖရွင္း ႏုိင္မည့္ နည္းဗ်ဴဟာ၊ မဟာ ဗ်ဴဟာ မ်ားကို ခ်ျပ ရမည္။ တုိင္းျပည္ အတြက္ အကိ်ဳး ရိွမည့္ လုပ္ငန္း ေတြကို မဲဆႏၵရွင္မ်ား သိေအာင္ ခ်ျပ ရမည္။ ထိုအခ်က္ မ်ားကို သံုးသပ္ ေလ့လာၿပီး မဲဆႏၵရွင္ ျပည္သူ မ်ားက ဆံုးျဖတ္ျခင္း၊ ေရြးခ်ယ္ျခင္း ျပဳလုပ္ ၾကမည္ ျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့သို႕ မဲဆႏၵရွင္ ျပည္သူမ်ား မွန္မွန္ ကန္ကန္ ေရြးခ်ယ္ ႏုိ္င္ရန္ အတြက္ လိုအပ္ေသာသတင္း အခ်က္အလက္မ်ားကို ေပးႏုိ္င္သည့္အရာမွာ မီဒီယာမ်ားသာျဖစ္ပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ကာလ သတင္း ေရးသားခ်က္ မ်ားသည္ ပါတီမ်ား ထံမွ ျပည္သူမ်ား ထံသို႕သာ တစ္လမ္းသြား မဟုတ္ဘဲ ျပည္သူ မ်ားႏွင့္ ပါတီမ်ား အၾကား အျပန္အလွန္ ႏွစ္လမ္းသြား ျဖစ္ေအာင္ မီဒီယာ မ်ားက လုပ္ေဆာင္ ေပးရမည္ ျဖစ္သည္။ တနည္း အားျဖင့္ ပါတီ မ်ား၏ အသံ သာမက မဲဆႏၵရွင္ မ်ား၏ အသံ ကိုလည္း ကုိယ္စား ျပဳရန္ လိုအပ္ သည္ဟု ဆိုႏုိ္င္ ပါသည္။
အထက္တြင္ ေဖာ္ျပ ခဲ့သည္ အခ်က္ မ်ားသည္ ေရြးေကာက္ပြဲ သတင္း ေရးသား ရာတြင္ သတိျပဳ သင့္ေသာ အခ်က္မ်ား ထဲမွ အခ်ိဳ႕ မွ်သာ ျဖစ္ပါသည္။ သတင္း ေရးသားမႈ ပံုစံ၊ မီဒီယာ မ်ား၏ က်င့္၀တ္၊ မီဒီယာ မ်ားကို ေစာင့္ၾကည့္ ထိန္းေက်ာင္း ေပးေရး စသည့္ အေၾကာင္း အရာ မ်ားစြာ က်န္ပါ ေသးသည္။ ဒီမို ကေရစီ အသြင္ ကူးေျပာင္း ေရးကို စတင္ လုပ္ေဆာင္သည့္ ႏုိ္င္ငံမ်ား အတြက္ ဆိုလွ်င္ လုပ္ေဆာင္ရန္ ကိစၥမ်ား ပိုၿပီး မ်ားေျမာင္ ေပလိမ့္မည္။ မည္သို႕ပင္ ျဖစ္ေစ ဘက္မ လိုက္သည့္ မီဒီယာက႑ ဆိုသည္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲ အတြက္ သာမက ႏုိင္ငံ တည္ေဆာက္ ေရးတြင္လည္း အေရးႀကီး ေသာေၾကာင့္ မီဒီယာ အဖြဲ႕ အစည္း တုိင္းက ဘက္ မလိုက္ေသာ မီဒီယာ ျဖစ္ေရး၊ ျပည္သူ လူထု အက်ိဳး စီးပြားကို ဦးထိပ္ ထားသည့္ မွန္ကန္ေသာ စတုတၳ မ႑ိဳင္ ျဖစ္ေရးကို အေလးထား ေဆာင္ရြက္ ရမည့္ အခ်ိန္ကို ေရာက္ေနၿပီ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုခ်င္ ပါသည္။   
ရဲထြဋ္
Bi Weekly : (03-05-2010)
မွီျငမ္းျပဳစာေစာင္မ်ား

၁။
Support for Media During Election by International Media Support , 2006
၂။
Election Reporting by Ross Howard, IMPACS , 2004
Read more