ယူကရိန္း၊ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ ႏွင့္ ရုုရွားအက်ိဳးစီးပြား(၂)

(အေမရိကန္ ကာကြယ္ေရး ၀န္ႀကီးေဟာင္း ေရာဘတ္ ဂိတ္က ၂၀၁၄ ခုုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ အတြင္း သူ၏ ကာကြယ္ေရး ၀န္ႀကီးဘ၀ အေတြ႕အႀကံဳ မ်ားကိုု ေရးသားခဲ့သည့္ Duty စာအုုပ္ကိုု ထုုတ္ေ၀ ခဲ့သည္။ ထုုိစာအုုပ္္ အခန္း ၅ Beyond Iraq: A Complicated World  တြင္ ႏုုိင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရး အေျခအေနကိုု ေရးသား ရာတြင္  ရုုရွား ႏုုိင္ငံႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ သံုုးသပ္ ခ်က္မ်ား ေဖာ္ျပ ခဲ့သည္။ အဆိုုပါ ေရးသား ခ်က္မ်ားကိုု ေလ့လာ ပါက ယခုု ျဖစ္ေပၚ ေနသည့္ ယူကရိန္း ျပႆနာကိုု ဆင္ျခင္ သံုုးသပ္ ႏုုိင္မည္ဟုု ထင္သည့္ အတြက္ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ထုုတ္ႏႈတ္ ဘာသာ ျပန္ဆိုု တင္ျပအပ္ ပါသည္။ )

ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ ေဒသက ၁၉  ရာစုုႏွစ္ အေစာ ပိုုင္းမွာ ရုုရွား အင္ပါယာ ထဲကိုု သိမ္းသြင္း ခံခဲ့ရတယ္။ ဆိုုဗီယက္ ျပည္ေထာင္စုု ၿပိဳကြဲတဲ့ အခါ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ ကလည္း လြတ္လပ္ေရး ေၾကညာ ခဲ့တယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္း မွာပဲ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ ႏုုိ္င္ငံ ထဲက ရုုရွားကိုု လိုုလားတဲ့ ေတာင္ အိုုဆက္ရွား ေဒသနဲ႕ အက္ခ္ခါ ဇီယာ ေဒသေတြ ကလည္း ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ ထဲက ခြဲထြက္ၿပီး လြတ္လပ္ေရး ေၾကညာ ခဲ့တယ္။

အဲဒီကေန စၿပီး ေဂ်ာ္ဂ်ီယာနဲ႕ အဲဒီ ျပည္နယ္ ႏွစ္ခုုၾကား တိုုက္ပြဲေတြ ျဖစ္ခဲ့တာ ၁၉၉၄ ခုုႏွစ္ အထိပဲ။ ၁၉၉၄ ခုုႏွစ္ က်ေတာ့ ရုုရွားက ၾကား၀င္ ေစ့စပ္ ေပးတဲ့ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး သေဘာ တူညီခ်က္ကိုု လက္မွတ္ ထိုုးခဲ့ၾကၿပီး အဲဒီျပည္နယ္ ႏွစ္ခုုမွာ ရုုရွားၿငိမ္းခ်မ္းေရး ထိန္းသိမ္းမႈ တပ္ဖြဲ႕ေတြ ခ်ထားေပး ခဲ့တယ္။ အဲဒီ ခေနာ္ခနဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဟာ ၂၀၀၄ ခုုႏွစ္ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ အမ်ိဳးသားေရး ၀ါဒီ Saakashivili ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ သမၼတ အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ မခံရခင္ အထိ တည္ၿမဲ ေနခဲ့တယ္။

၂၀၀၄ ေႏြရာသီမွာ သမၼတ Saakashivili က ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ ျပည္ထဲေရး ၀န္ႀကီး ဌာနလက္ ေအာက္ခံ တပ္ဖြဲ႕ ေတြကိုု ေတာင္အိုုဆက္ရွား ျပည္နယ္ ထဲကိုု ေစလႊတ္ ခဲ့တယ္။ တိုုက္ပြဲေတြ အႀကီးအက်ယ္ ျဖစ္ၿပီး ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ တပ္ဖြဲ႕ေတြ ျပန္ဆုုတ္ ေပးခဲ့ ရတယ္။ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကိုု အဲဒီလိုု ခ်ိဳးေဖာက္ လိုုက္တဲ့ အတြက္ ရုုရွားေတြ ေဒါသထြက္ခဲ့ ၾကတယ္။ ၂၀၀၆ ခုုႏွစ္ မွာ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ အစိုုးရက တတိယေျမာက္ ခြဲထြက္ဖိုု႕ ႀကိဳးစားတဲ့ ျပည္နယ္ထဲကိုု တပ္ဖြဲ႕ေတြ ေစလႊတ္ လိုုက္ၿပီး Saakashivili ဟာ ေတာင္ အုုိဆက္ရွားနဲ႕ အက္ခ္ခါ ဇီယာျပည္ နယ္ႏွစ္ခုု ကိုုလည္း ျပန္သိမ္းဖိုု႕ သူဆံုုးျဖတ္ ထားေၾကာင္း အခ်က္ျပ လုုိက္ပါတယ္။ ၂၀၀၇ ခုုႏွစ္မွာ ေတာ့ Saakashivili က အက္ခ္ခါဇီယာ နယ္စပ္ကိုု သြားၿပီး အက္ခါဇီယာကိုု တစ္ႏွစ္ အတြင္း ျပန္သိမ္း မယ္လိုု႕ မိန္႕ခြန္း ေျပာခဲ့တယ္။ အဲဒီလိုု ေျပာတာဟာ ရုုရွားေတြကိုု ဆြေပးသလိုု ျဖစ္ေစ ခဲ့ပါတယ္။

၂၀၀၈ ခုုႏွစ္  ေဖေဖာ္ ၀ါရီလမွာ ကိုုဆိုုဗိုု ျပည္နယ္က ဆာဗီးယား ႏုုိင္ငံကေန ခြဲထြက္ၿပီး လြတ္လပ္ေရး ေၾကညာ ခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္နဲ႕ ဥေရာပ သမဂၢက အဲဒီ လြတ္လပ္ေရး ေၾကညာမႈကိုု ေထာက္ခံ ခဲ့ၿပီး ရုုရွားက ဆန္႕က်င္ ခဲ့တာပါ။ အဲဒီေနာက္ မွာေတာ့ ရုုရွားက ကိုုဆိုုဗိုု လိုုပဲ ေတာင္ အိုုဆက္ရွားနဲ႕ အက္ခ္ခါဇီယာ လြတ္လပ္ ေရးကိုု အသိအမွတ္ ျပဳရမယ္ ဆိုုၿပီး ေဂ်ာ္ဂီ်ယာ အစိုုးရ အေပၚ ဖိအားေပး လာခဲ့တယ္။ ၂၀၀၈ ဧၿပီလမွာ ပူတင္က ရုုရွား အေနနဲ႕အဲဒီ ျပည္နယ္ ႏွစ္ခုုရဲ့ လြတ္လပ္ေရးကိုု အသိအမွတ္ ျပဳေကာင္း ျပဳႏုုိင္တယ္ ဆိုုၿပီး ေျပာလာတယ္။ ဧျပီလ ၂၁ ရက္မွာ Saakashivili က ပူတင္ဆီကိုု ဖုုန္းဆက္ၿပီး အဲဒီလိုု ေျပာၾကားခ်က္ကိုု ျပန္ရုုပ္သိမ္းဖိုု႕ ေတာင္းဆိုု ခဲ့ၿပီး ပူတင္ကလည္း အဲဒီ ေတာင္းဆုုိခ်က္ကိုု ျပတ္ျပတ္ သားသားပဲ ပယ္ခ် ခဲ့တယ္။

အဲဒီေနာက္ မွာေတာ့ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာက စစ္ျပင္ဆင္ မႈေတြ စလုုပ္တယ္။ ရုုရွား ကလည္း ေလထီး တပ္သား ေလးရာနဲ႕ ေဟာင္၀စ္ဇာ အေျမာက္ တပ္ခြဲ တစ္ခြဲကိုု အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး မ်ဥ္းနားမွာ အင္အား ထပ္တိုုးၿပီး ခ်ထား လိုုက္တယ္။ ျပည္နယ္ ႏွစ္ခုုလံုုး မွာလည္း ျပင္ဆင္မႈေတြ တိုုးလုုပ္ လာတယ္။ ၾသဂုုတ္လ ၇ ရက္ေန႕ က်ေတာ့ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ တပ္ဖြဲ႕ေတြက အေျမာက္ ပစ္ကူေတြနဲ႕ အတူ ေတာင္အိုုဆက္ရွား ျပည္နယ္ ၿမိဳ႕ေတာ္ကိုု သိမ္းပိုုက္ဖိုု႕ အတြက္ စၿပီး ထိုုးစစ္ဆင္ ပါေတာ့တယ္။

ၾသဂုုတ္လ ၈ ရက္ေန႕က်ေတာ့ ရုုရွား တပ္ေတြ အိုုဆက္ရွား ျပည္နယ္ ထဲကိုု ၀င္လာၿပီး ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ တပ္ဖြဲ႕ ေတြကိုု တုုိက္ထုုတ္ လိုုက္တဲ့ အျပင္ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ ႏုုိင္ငံထဲ အထိ ထိုုးစစ္ဆင္ ခဲ့တယ္။ ရုုရွား တပ္ဖြဲ႕ ေတြက ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ စစ္စခန္းေတြ၊ ကမ္းေျခေစာင့္ တပ္ဖြဲ႕ေတြ၊ ဆက္သြယ္ေရး လမ္းေၾကာင္း ေတြကိုု တိုုက္ခိုုက္ ဖ်က္ဆီး ခဲ့တယ္။ အထူးသျဖင့္ ေနတိုုး အဖြဲ႕အတြက္ သတ္မွတ္ ထားတဲ့ စစ္စခန္း ေတြက ပိုုၿပီး ဖ်က္ဆီးခံ ရတယ္။ ရုုရွား ဒုုတိယ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္က အဲဒီ တုုိက္ခိုုက္မႈ ေတြဟာ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ တပ္ဖြဲ႕ ေတြကိုု အင္အား ခ်ည့္နဲ႕ သြားေအာင္ လုုပ္တာပါလိုု႕ ေျပာေပမယ့္ တကယ္ကေတာ့ ယူကရိန္းနဲ႕ အျခား ဗဟိုုအာရွ ေဒသ အစိုုးရ ေတြကိုု ေနတိုုးနဲ႕ ေပါင္းရင္ ဘာျဖစ္မယ္ ဆိုုတာ သတိေပး လိုုက္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ ရုုရွားေတြ ေထာင္ေခ်ာက္ ထဲကိုု ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ သမၼတ Saakashivili မဆင္ မျခင္ ၀င္သြား တာပဲ။ ရုုရွားေတြ အထူးသျဖင့္ သမၼတပူတင္အေနနဲ႕ ေကာ့ေကးရွ အပါအ၀င္ အရင္တုန္းက ရုုရွားေတြ ၾသဇာသက္ေရာက္ခဲ့တဲ့ ေဒသ ေတြကိုု ျပန္ၿပီး လႊမ္းမိုုး ေနခ်င္ တာပါ။

ရုုရွားတပ္ေတြ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ ႏုုိင္ငံထဲကိုု ၀င္သြားခ်ိန္ ကစၿပီး သမၼတဘုုရွ္နဲ႕ ကၽြန္ေတာ္၊ ႏုုိ္င္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးရိုုက္စ္၊ ပူးတြဲ စစ္ဦးစီး ခ်ဳပ္မ်ား အဖြဲ႕ဥကၠဌ ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမူလန္၊ အမ်ိဳးသား လံုုၿခံဳေရး အႀကံေပးအရာရိွ ဟဒ္ေလ တိုု႕က ရုုရွားနဲ႕ ေဂ်ာ္ဂ်ီိယာ ႏွစ္ႏုုိင္ငံလံုုးက ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႕ ေတာက္ေလွ်ာက္ ဖုုန္းေပၚကေန ေဆြးေႏြး ေနခဲ့ရတယ္။

ကၽြန္ေတာ္ တိုု႕က ရုုရွား ေတြကိုု ထိုုးစစ္ရပ္ၿပီး မူလ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးမ်ဥ္း အထိ ျပန္ဆုုတ္ဖိုု႕ တိုုက္တြန္း ခဲ့ၿပီး ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ ကိုုေတာ့ ေနာက္ထပ္ ရူးရူးမိုုက္မိုုက္ အလုုပ္ေတြ မလုုပ္ဖိုု႕၊ ရုုရွားေတြကိုု ထပ္ၿပီးမဆြဖိုု႕ တိုုက္တြန္း ရတယ္။ ၾသဂုုတ္လ ၈ ရက္ေန႕မွာ ကၽြန္ေတာ္က ရုုရွား ကာကြယ္ေရး ၀န္ႀကီးကိုု ထိုုးစစ္ကိုု ရပ္ဖိုု႕၊ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ ႏုုိင္ငံ ထဲကိုု ေလေၾကာင္းက တုုိက္ခိုုက္ တာေတြ ရပ္စဲဖိုု႕ ျပင္းျပင္း ထန္ထန္ ေတာင္းဆိုု ခဲ့သလိုု  ရုုရွား အေနနဲ႕ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ ႏုုိင္ငံ တစ္ခုုလံုုးကိုု သိမ္းပိုုက္ဖိုု႕ ရည္ရြယ္ထား သလားလိုု႕  ေျပာင္ေမးခဲ့တယ္။ သူက အဲဒီလိုု မရည္ရြယ္ ဘူးလိုု႕ ျပန္ေျပာ ပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ့္ အေနနဲ႕ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ ကာကြယ္ေရး ၀န္ႀကီး ကိုုလည္း ခပ္ရွင္းရွင္းပဲ ေျပာခဲ့တယ္။ ကၽြန္ေတာ္က ေဂ်ာ္ဂ်ီယာဟာ မႏုုိင္ ႏုုိင္တဲ့ စစ္ပြဲကိုု သြားမတိုုက္ဖိုု႕၊ တုုိက္ခိုုက္ မႈေတြကိုု ရပ္စဲၿပီး ခုုခံ ကာကြယ္ ႏုုိင္မယ့္ ေနရာ သစ္ေတြ ဆီကိုု ဆုုတ္ခြာ ေနရာ ယူဖိုု႕၊ အေရးႀကီးဆံုုးက ရုုရွား တပ္ေတြနဲ႕ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ တပ္ေတြၾကား တိုုက္ရိုုက္ ထိေတြ႕မႈ ေတြကိုု ေရွာင္ရွားဖိုု႕ လိုုတယ္လိုု႕ ေျပာခဲ့တယ္။ သူ႕ကိုု အေမရိကန္ အေနနဲ႕ ရုုရွားေတြကိုု ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ ထဲကိုု ေနာက္ထပ္ တပ္ဖြဲ႕ေတြ ထပ္မလႊတ္ဖိုု႕နဲ႕  ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ ႏုုိင္ငံရဲ့ နယ္ေျမ ပိုုင္ဆုုိင္မႈကိုု အေလးထားဖိုု႕ ေတာင္းဆိုု ေနေၾကာင္း အသိေပး ခဲ့တယ္။ ဒီလိုု ေဆြးေႏြးမႈ ေတြကိုု ေနာက္ထပ္ ရက္ အေတာ္ ၾကာၾကာ ဆက္လုုပ္ ေနခဲ့ရ ပါတယ္။

ၾသဂုုတ္လ ၁၂ ရက္ေန႕က်ေတာ့ ျပင္သစ္ သမၼတ ဆာကိုုဇီ အဆိုုျပဳတဲ့ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး မူကိုု ရုုရွားေတြက လက္ခံခဲ့ ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၾသဂုုတ္၁၇ ရက္ေန႕ က်မွ တပ္ေတြ စရုုပ္သိမ္းမယ္လိုု႕ ရုုရွား ေတြက ေျပာခဲ့ ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ရုုရွားတပ္ဖြဲ႕ ေတြဟာ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ ႏုုိင္ငံ ၿမိဳ႕ေတာ္နဲ႕ မိုုင္ေလးဆယ္ အကြာကိုု ေရာက္ေနၿပီး ႏုုိင္ငံရဲ့ နယ္ေျမ အေတာ္မ်ားမ်ား ကိုု သိမ္းထား ၿပီးပါၿပီ။ အဲဒီေဒသေတြ အားလံုုး ကေန ရုုရွား တပ္ဖြဲ႕ေတြ ဆုုတ္ခြာဖိုု႕ အတြက္ ေအာက္တိုု ဘာလလယ္ အထိ ေစာင့္ခဲ့ရ ပါတယ္။

အေမရိကန္ အစိုုးရနဲ႕ အျခား အစိုုးရ ေတြက ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ သမၼတ Saakashivili ရဲ့ မဆင္ မျခင္ ေဆာင္ရြက္ မႈေၾကာင့္ ရုုရွားေတြ အေနနဲ႕ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာကိုု သင္ခန္းစာ ေပးဖိုု႕ အခြင့္အေရး ရသြား တယ္လိုု႕ ျမင္ခဲ့ ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တစ္ဖက္ ကလည္း ရုုရွားေတြက ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ အေပၚ ျပင္းျပင္း ထန္ထန္ လက္တုုန္႕ျပန္ တိုုက္ခိုုက္ ခဲ့မႈဟာ တစ္ျခား ႏုုိင္ငံေတြရဲ့ ရုုရွား အေပၚ အျမင္ ကိုုေျပာင္းသြားေစပါတယ္။

ၾသဂုုတ္လ ၁၄ ရက္ေန႕ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲမွာ ကၽြန္ေတာ္က ရုုရွားေတြရဲ့ လုုပ္ရပ္ေၾကာင့္ အနာဂတ္မွာ အေမရိကန္နဲ႕ ဥေရာပ ႏုုိင္ငံေတြၾကား၊ အေမရိကန္နဲ႕ ေနတိုုး အဖြဲ႕ၾကား လံုုျခံဳေရး ဆုုိင္ရာ မဟာ ဗ်ဴဟာနဲ႕ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ မႈေတြ အေပၚ ႀကီးမားတဲ့ အက်ိဳး သက္ေရာက္ မႈေတြ ရိွလာတယ္။ အခုုဆိုုရင္ ဥေရာပ ႏုုိင္ငံ ေတြဟာ ရုုရွားကိုု အရင္လိုု သေဘာထား ႏုုိင္မွာ မဟုုတ္ေတာ့ ဘူးလိုု႕ ေျပာခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ သမၼတ ဘုုရွ္ေရာ၊ ကၽြန္ေတာ္တိုု႕ေရာ အေမရိကန္ အေနနဲ႕ ရုုရွားအေပၚ ျပင္းထန္ တဲ့ ႏုုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး ပိတ္ဆိုု႕ အေရးယူ မႈေတြ လုုပ္ခဲ့ရင္ မေအာင္ျမင္ ႏုုိင္ဘူး ဆိုုတာ သိခဲ့ ပါတယ္။ အဲဒီလိုု လုုပ္လိုုက္ရင္ အထီးက်န္ ျဖစ္သြားမွာက ရုုရွား မဟုုတ္ဘူး၊ အေမရိကန္ပဲ။  ရုုရွား ႏုုိင္ငံရဲ့ က်ဴးေက်ာ္မႈကိုု ရံႈ႕ခ်တဲ့ ဥေရာပ သမဂၢရဲ့ ထုုတ္ျပန္ ခ်က္ဟာ ေပ်ာ့ေပ်ာ့ ေလးပဲ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္ တိုု႕ဟာ ကိုုယ့္ခံစားခ်က္ ေတြကိုု မ်ိဳသိပ္ၿပီး ေနတိုုး အဖြဲ႕၀င္ မဟာမိတ္ ႏုုိင္ငံေတြနဲ႕ ညိႇညိႇႏိႈင္းႏိႈင္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့ ရတယ္။

ဒီအေျခအေနက ၁၉၆၈ ခုုႏွစ္ ဆိုုဗီယက္ေတြ ခ်က္ႏုုိင္ငံကိုု က်ဴးေက်ာ္ ခဲ့တဲ့ အခ်ိန္ကိုု ျပန္သတိရ ေစတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က ကၽြန္ေတာ္ဟာ စီအုုိင္ေအမွာ အလုုပ္၀င္ ကာစပဲရိွ ေသးတယ္။  ဥေရာပ ႏုုိင္ငံေတြက ဆိုုဗီယက္ရဲ့ လုုပ္ရပ္ကိုု ရံႈ႕ခ် ခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ သံုုးေလးလ ေလာက္ၾကာေတာ့ ဆိုုဗီယက္ နဲ႕ဆက္ဆံ ေရးက အရင္လိုုပဲ ျပန္ျဖစ္ သြားခဲ့တယ္။

ဘုုရ္ွအစိုုးရ ကေတာ့ ရုုရွားနဲ႕ ဆက္ဆံေရးကိုု ျပန္ေကာင္းေအာင္ လုုပ္ဖိုု႕ အခ်ိန္လည္း မရိွ ေတာ့ဘူး။ လုုပ္ခ်င္ စိတ္လည္း မရိွလွဘူး။ အစိုုးရ သက္တမ္းက ငါးလပဲ က်န္ေတာ့တာ ဆိုုေတာ့ ဘယ္သူမွလည္း သိပ္ ဂရုုမစိုုက္ ေတာ့ဘူး။ အဆိုုးထဲက အေကာင္းလိုု႕ ေျပာႏုုိင္တာ တစ္ခုုေတာ ရိွတယ္။ အဲဒါက ရုုရွားေတြ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာကိုု ၀င္တုုိက္ၿပီး ေျခာက္ရက္ အၾကာမွာ ပိုုလန္ႏုုိင္ငံက ဒံုုးပ်ံ ကာကြယ္ေရး စနစ္ေတြ သူ႕ႏုုိင္ငံမွာ လက္ခံဖိုု႕ သေဘာတူ လက္မွတ္ထိုုး ခဲ့တာပါပဲ။

( ရဲထြဋ္ )