ေရြးေကာက္ပြဲႏွင့္ စတုတၳမ႑ိဳင္တာ၀န္

ဒီမို ကေရစီ စနစ္၏ အဓိက လကၡဏာ တစ္ရပ္မွာ ကာလ အပိုင္း အျခား သတ္မွတ္ၿပီး ပံုမွန္ က်င္းပသည့္ ေရြးေကာက္ ပြဲမ်ား ျဖစ္သည္။ ေရြးေကာက္ပြဲ မ်ားတြင္ ျပည္သူ တို႕က ပါတီမ်ား၊ ကိုယ္စားလွယ္ ေလာင္းမ်ား၏ အတိတ္က လုပ္ေဆာင္ ခ်က္မ်ား၊ ေရွ႕ဆက္ အေကာင္ အထည္ ေဖာ္မည့္ မူ၀ါဒ မ်ားကို မွတ္ေက်ာက္တင္ ဆန္းစစ္ ၾကသည္။ ဒါေတြကို မူတည္ၿပီး ေရြးခ်ယ္မႈ ျပဳၾကသည္။ ထိုကဲ့သို႕ ျပည္သူေတြ၊ မဲဆႏၵ ရွင္ေတြက မွန္ကန္စြာ ေရြးခ်ယ္ ဆံုးျဖတ္ ႏုိင္ဖို႕ အတြက္ သတင္း အခ်က္ အလက္ေတြ လိုသည္။ ထိုသတင္း အခ်က္ အလက္ မ်ားကို ျဖည့္ဆည္း ေပးႏုိ္င္ သည္က သတင္း မီဒီယာမ်ား ျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္လည္း ဒီမို ကေရစီ စနစ္၏ ေနာက္ထပ္ လကၡဏာ တစ္ရပ္ အျဖစ္ သတင္း လြတ္လပ္ခြင့္ကို သတ္မွတ္ ထားျခင္း ျဖစ္သည္။

ဘက္မလိုက္တဲ့မီဒီယာ

ေရြးေကာက္ပြဲ နီးၿပီ ဆိုသည္ႏွင့္ ျပည္သူေတြ သိခ်င္ေသာ အေၾကာင္း အရာ မ်ားကို ေယ်ဘူယ် အားျဖင့္ သံုမ်ိဳး ခြဲျခား ႏုိင္သည္။ ပထမ တစ္ခု ပါတီနဲ႕ ကို္ယ္စားလွယ္ ေလာင္းမ်ား အေၾကာင္း ျဖစ္သည္။ ဒုတိယ တစ္ခုက လက္ရိွ အခ်ိန္တြင္ ျပည္သူေတြ အတြက္ အေရး အႀကီးဆံုး မူ၀ါဒ ဆိုင္ရာ ျပႆနာ မ်ားႏွင့္ ထုိျပႆနာ မ်ားအေပၚ ပါတီႏွင့္ ကိုယ္စားလွယ္ ေလာင္းမ်ား၏ သေဘာထား ျဖစ္သည္။ ေနာက္ဆံုး တစ္ခု ကေတာ့ မဲေပးပံု၊ မဲေပး နည္းႏွင့္ ေဆာင္ရန္၊ ေရွာင္ရန္ေတြ ျဖစ္သည္။

ထိုသတင္း ေတြကို ေပးႏုိင္ဖို႕ အတြက္ လြတ္လပ္ေသာ သတင္း မီဒီယာ ရိွရမည္။ ထိုသတင္း မီဒီယာသည္ လြတ္လပ္ရံုမွ် သာမက ယံုၾကည္ စိတ္ခ် ရေသာ မီဒီယာ ျဖစ္ဖို႕လည္း လိုသည္။ ဒါမွသာ မဲဆႏၵ ရွင္မ်ားက ဘယ္သူကို ဘယ္လို ေရြးရ မည္ကို မွန္မွန္ ကန္ကန္ ဆံုးျဖတ္ ႏုိင္မည္ ျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့သို႕ ယံုၾကည္ စိတ္ခ်ရသည့္ သတင္း အခ်က္ အလက္မ်ား ေပးနို္င္ရန္ အတြက္ မီဒီယာ မ်ားသည့္ တိက်ျခင္း ( Accuracy) ၊ ဘက္မ လိုက္ျခင္း  ( Impartiality ) ၊ တာ၀န္ယူ တတ္ျခင္း  ( Responsibility ) တို႕ႏွင့္ ျပည့္စံုရ ေပမည္။ ထို႕အတူ ပုဂၢိဳလ္ေရး အရ အပုတ္ခ် ေရးသားျခင္း ( Defamatory )၊ ခိုင္မာ မႈကို မစိစစ္ပဲ ေရးသား မိျခင္း၊ ( Derivative) ၊ နစ္နာေအာင္ ရည္ရြယ္ ေရးသားျခင္း၊( Malicious )၊ အဂတိ လို္က္စားျခင္း ( Corrupt ) တို႕ကိုလည္း ေရွာင္က်ဥ္ရန လိုအပ္ ေပသည္။

ထိုအခ်က္ မ်ားအနက္ အေရးႀကီးဆံုး အခ်က္မွာ ဘက္မလိုက္မႈ ျဖစ္သည္။ ဘက္မလိုက္ဖူး၊ ပုဂၢိဳလ္စြဲ၊ ပါတီစြဲ မထားဘူးဆိုလွ်င္ က်န္အခ်က္မ်ားျပည့္စံုဖို႕မခက္ဟု ဆိုႏုိင္သည္။ ဘက္မလိုက္ဘဲ သတင္း ေရးသားဖို႕ ဆိုလွ်င္ သတင္း တစ္ပုဒ္တြင္ အနည္းဆံုး ႏွစ္ဘက္ အျမင္ သေဘာထားကို ထည့္သြင္းဖို႕ လိုေပသည္။ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း တစ္ေယာက္က စြတ္စြဲခ်က္ တစ္ခုကို ျပဳလုပ္လွ်င္ သို႕မဟုတ္ ေရြးေကာက္ပြဲ ကတိ တစ္ခုကို ေပးသည္ ဆိုလွ်င္ ထို ေျပာၾကားခ်က္ အေပၚ အျခား ပါတီမ်ား၊ ကိုယ္စားလွယ္ ေလာင္းမ်ား၏ တုန္႕ျပန္ခ်က္၊ သံုးသပ္ ခ်က္မ်ားကို ေဖာ္ျပဖို႕ လိုသည္။ ထိုသုိ႕ ေဖာ္ျပရာတြင္ မွ်တ ဖို႕လည္း လိုျပန္သည္။ တစ္ဘက္ကို မ်ားမ်ား၊ တစ္ဘက္ကို နည္းနည္း ေဖာ္ျပျခင္း၊ မိမိ မလိုလားေသာ ဘက္က ေျပာၾကား ခ်က္မ်ားမွ ေကာင္းကြက္ မ်ားကို ခ်န္ထား ျခင္းတို႕ကို ေရွာင္ၾကဥ္ ရေပမည္။ ထို႕ေၾကာင့္လည္း ဘက္မ လိုက္မႈတြင္ Fair and Balanced ႏွစ္ခ်က္ႏွင့္ ျပည့္စံုဖို႕ လိုသည္ဟု ဆိုၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

ဘက္မလိုက္ မႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ေနာက္ထပ္ အေရးႀကီးေသာ အခ်က္ တစ္ခုရိွ ေသးသည္။ ထိုအခ်က္မွာ သတင္းေထာက္ သို႕မဟုတ္ အယ္ဒီတာမ်ား အေနျဖင့္ မည္သည့္ ပါတီ၊ အဖြဲ႕ အစည္းတြင္ မွ ပါ၀င္ လႈပ္ရွားျခင္း မျပဳရန္ႏွင့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ရန္ပံုေငြ ထည့္၀င္ျခင္း မျပဳရန္ ဆိုသည့္ အခ်က္ ျဖစ္သည္။ သတင္းေထာက္မ်ား၊ အယ္ဒီတာ မ်ားတြင္လည္း ယံုၾကည္ ခ်က္မ်ား ရိွၾက မည္သာ ျဖစ္သည္။ သို႕ေသာ္ သတင္း မီဒီယာ သမားမ်ား အေနျဖင့္မူ ေရြးေကာက္ပြဲ ႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္ မိမိ ႏုိင္ငံေရး ယံုၾကည္မႈက လႊမ္းမိုး မသြား ေစရန္၊ မိမိ ေရးသား ခ်က္မ်ားတြင္ မိမိအေန ျဖင့္ မည္သည့္ ပါတီ၊ မည္သည့္ ပုဂၢိဳလ္ကို ေထာက္ခံသည္ကို စာဖတ္ ပရိသတ္က ေကာက္ခ်က္ ဆြဲမသြားေအာင္ ထိန္းသိမ္း ႏုိင္ဖို႕လိုပါသည္။ ဒါသည္ပင္ စာနယ္ဇင္း သမား စစ္စစ္မ်ား လိုက္နာ ရမည့္ စံႏႈန္း တန္ဖိုးလည္း ျဖစ္သည္။

ဘက္လိုက္မႈေတြ

သို႕ေသာ္ လက္ေတြ႕ နယ္ပယ္တြင္ ထိုစံမ်ား အတုိင္း လိုက္နာရန္ ခက္ခဲ လွသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ စာနယ္ဇင္း သမားမ်ား မွာလည္း ခံစားခ်က္ ရိွသူမ်ား ျဖစ္ရာ အနည္းႏွင့္ အမ်ား တိ္မ္းေစာင္းမႈ၊ ဘက္လိုက္ မႈမ်ား ရိွၾက မည္သာ ျဖစ္သည္။ ထိုကဲ့ သို႕ေသာ ဘက္လိုက္မႈ မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး မက္ေကြး (Mc Gural) က ေရြးေကာက္ပြဲ ကာလတြင္ ႏုိင္ငံေရး ဘက္လိုက္ မႈသည္ ပံုစံ ေလးမ်ိဳးႏွင့္ ျဖစ္ေပၚ ႏုိင္သည္ဟု ဆိုသည္။

ပထမ ဘက္လိုက္ မႈမွာ ပုဂၢိဳလ္ေရး ဘက္လိုက္မႈ ျဖစ္သည္။ ထို ဘက္လိုက္မႈ မ်ားမွာ စာနယ္ဇင္း သမားမ်ား၏ ပုဂၢိဳလ္ေရး ခံစားခ်က္၊ ပုဂၢိဳလ္ေရး ၾကည္ညိဳမႈ မ်ားကို အေျခခံၿပီး ျဖစ္ေပၚျခင္း ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ထင္ထင္ ရွားရွား ျမင္ႏုိင္သည္။ လုပ္ေဆာင္ သူကလည္း ရည္ရြယ္ခ်က္ ရိွရိွျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုဘက္လိုက္မႈ မ်ိဳးကို အယ္ဒီတာ့ အာေဘာ္ ေဆာင္းပါးမ်ား၊ ေခါင္းႀကီး မ်ားတြင္ အမ်ားဆံုး ေတြ႕ရ တတ္သည္။

ဒုတိယ ဘက္လိုက္ မႈမ်ိဳး ကေတာ့ ၀ါဒ ျဖန္႕ခ်ိေရး သေဘာ တရား အရ ဘက္လိုက္ မႈမ်ိဳး ျဖစ္သည္။ မိမိ လိုလားေသာ ပါတီ၊ ပုဂၢိဳလ္ႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္ သာသာ ထုိးထုိး ေရးသကဲ့သို႕ မလိုသူ ဘက္ကို ဖိဖိ ႏိွပ္ႏိွပ္ ေရးျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္သည္။ ထိုဘက္လို္က္မႈ မ်ိဳးကို စကားလံုးမ်ား ေရြးခ်ယ္ ရာတြင္ ေတြ႕ႏုိင္သည္။ ဒီမို ကရစီ လိုလား သူမ်ား၊ သေဘာထား ေပ်ာ့ေျပာင္းသူ၊ အစြန္းေရာက္ သမား၊ စစ္ေသြး ၾကြမ်ား ဆိုသည့္ စကားလံုး မ်ားကို တစ္ခါ တစ္ရံတြင္ ဘက္လိုက္သည့္ သေဘာျဖင့္ သံုးႏႈန္း သည္ကို ေတြ႕ႏုိင္ ပါသည္။

တတိယ ဘက္လိုက္မႈ ကေတာ့ အေတြး အေခၚ သေဘာ အရ ဘက္လိုက္မႈ ျဖစ္သည္။ စာနယ္ဇင္း သမား၏ ပုဂၢိဳလ္ေရး ယံုၾကည္ မႈမ်ား၊ တန္ဖိုး မ်ားကို အေျခခံၿပီး ဘက္လိုက္ မိျခင္း ျဖစ္သည္။ ဥပမာ အားျဖင့္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္း ေရးကို စိတ္၀င္ စားသူ ဆိုပါက ျပႆနာ တစ္ခုကို ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး အျမင္ ဘက္မွ အေလးကဲ စဥ္းစား သျဖင့္ အျခား ရႈေထာင့္ မ်ားကို ထည့္သြင္း စဥ္းစား ေရးသားရန္ ပ်က္ကြက္ျခင္း မ်ိဳးျဖစ္သည္။

ေနာက္ဆံုး ဘက္လိုက္မႈ အမ်ိဳးအစား မွာမူ မရည္ ရြယ္ဘဲ ဘက္လိုက္မႈ ျဖစ္သည္။ ထိုဘက္လိုက္မႈ မ်ိဳးမွာ လုပ္ငန္း သေဘာအရ စဥ္းစားျပီး သတင္း အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ ရာတြင္ ျဖစ္ေပၚေလ့ ရိွသည္။  စာနယ္ဇင္း မ်ားအေနျဖင့္ မိမိ သတင္းစာ၊ မိမိဂ်ာနယ္ ေရာင္းအား ေကာင္းေအာင္လည္း ထည့္သြင္း စဥ္းစား ရေပရာ လူမ်ား စိတ္၀င္ စားေသာ ပုဂၢိဳလ္ အဖြဲ႕ အစည္း အေၾကာင္းကို ဦးစားေပး ေဖာ္ျပ ျခင္းျဖင့္ ဘက္လိုက္ သကဲ့သို႕ ျဖစ္သြား တတ္သည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ျမန္မာ သတင္းစာ ဆရာမ်ား အတြက္ သတင္း ပညာ စာေစာင္ကို ေရးသား ျပဳစုခဲ့သူ ဂၽြိဳ႕က္ဆလံုး ကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ သမာသမတ္ က်ေစရန္ အတြက္ အခ်ိဳ႕ ဂ်ာနယ္မ်ား အေနျဖင့္ ကိုယ္စား လွယ္ေလာင္း အားလံုး အတြက္ ေဖာ္ျပ ေပးမည့္ စာမ်က္ႏွာ အက်ယ္၊ စာလံုး အေရအတြက္ စသည္ တို႕ကို တစ္ညီတည္း သတ္မွတ္ ေပးေလ့ ရိွပံုကို ဥပမာ အျဖစ္ ေဖာ္ျပ ထားသည္။ ထိုနည္းလမ္းသည္ မရည္ရြယ္ဘဲ ဘက္လိုက ္မႈကို ကာကြယ္ရန္ အေကာင္းဆံုး နည္းလမ္း တစ္ခုလည္း ျဖစ္သည္။

ကၽြန္ေတာ္တို႕ဆီမွာ

ကၽြန္ေတာ္တို႕ ႏုိင္ငံ တြင္လည္း မၾကာမီ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ ပြဲမ်ား က်င္းပ ေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။ အစိုးရသစ္ လက္ထက္တြင္ အေကာင္ အထည္ ေဖာ္ခဲ့သည့္ အမ်ိဳးသား ျပန္လည္ စည္းလံုး ညီညြတ္ေရး လုပ္ေဆာင္ ခ်က္မ်ား၏ ရလဒ္ေၾကာင့္ ယခု ေရြးေကာက္ပြဲကို ျပည္သူေတြ ပိုၿပီး စိတ္၀င္စား ၾကသည္။ သတင္း မီဒီယာမ်ား ဘက္တြင္လည္း အစိုးရ သစ္၏ မူ၀ါဒ အေျပာင္း အလဲ မ်ားေၾကာင့္ ႏုိင္ငံေရး သတင္းေတြ၊ ေရြးေကာက္ပြဲ သတင္းေတြကို ပိုၿပီး လြတ္လြတ္ လပ္လပ္ ေရးႏိုင္ ေနၿပီ ျဖစ္သည္။ ျပည္သူေတြ အတြက္ လိုအပ္ေသာ သတင္း အခ်က္ အလက္ေတြ ပိုၿပီး ေပးႏုိင္ ေနၿပီ ျဖစ္သည္။

သို႕ေသာ္ စာနယ္ဇင္း အနည္းစု ကသာ ယေန႕ ျပည္သူေတြ အတြက္ အေရးႀကီးဆံုး ျဖစ္ေနသည့္ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး စသည့္ က႑ မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ပါတီမ်ား၊ ကိုယ္စားလွယ္ ေလာင္းမ်ား၏ မူ၀ါဒမ်ား၊ ထုတ္ျပန္ ခ်က္မ်ားကို စိစိစစ္စစ္ ေ၀ဖန္ သံုးသပ္ျခင္း၊ ေရြးေကက္ပြဲ မဲေပးျခင္း၊ မဲစာရင္း ျပဳစုျခင္း၊ မဲေရတြက္ ျခင္းတို႕ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ျပည္သူကို အသိပညာ ေပးျခင္း တို႕ကို ျပဳလုပ္ ေနျပီး အမ်ားစု မွာမူ အဖြဲ႕ အစည္းႏွင့္ ကိုုယ္စားလွယ္ ေလာင္းမ်ား၏ လႈပ္ရွားမႈ သတင္း မ်ားကိုသာ ဦးစားေပး ေဖာ္ျပ ေနသည္ကို ေလ့လာ ေတြ႕ရိွရ ပါသည္။

ထိုကဲ့သို႕ လႈပ္ရွားမႈ သတင္းမ်ား ေဖာ္ျပ ရာတြင္ပင္ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ ပြဲတြင္ ပါ၀င္ ယွဥ္ၿပိဳင္မည့္ ပါတီ ၁၇ ခုအနက္ အနည္းစု အေၾကာင္း ကိုသာ ေဖာ္ျပ ေနၿပီး က်န္ပါတီ အမ်ားစု၏ သတင္း မ်ားကို ေဖာ္ျပမႈ မရိွ သေလာက္ပင္ ျဖစ္ေန သည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။ ဥပမာ အားျဖင့္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ မတုိင္မီ ေပၚေပါက္ လာသည့္ ႏုိင္ငံေရး အသားေပး ဂ်ာနယ္ တစ္ေစာင္၏ ဇန္န၀ါရီလ ၂၆ ရက္ေန႕မွ  ေဖေဖာ္ ၀ါရီလ ၂၃ ရက္အၾကား ထုတ္ေ၀ ခဲ့ေသာ ဂ်ာနယ္ ေလးေစာင္ကို ေလ့လာခဲ့ရာ ပါတီ တစ္ခုတည္းမွ ကိုယ္စားလွယ္ ေလာင္းမ်ား ၏ ေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းခန္း မ်ားကို ၁၂  ႀကိမ္ ေဖာ္ျပထားျပီး က်န္ပါတီ ၁၆ ခုမွ ပါတီ သံုးခု၏ ကိုယ္စားလွယ္ ေလာင္းမ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆံု ေမးျမန္းမႈ သံုးႀကိမ္သာ ေဖာ္ျပထား သည္ကို ေလ့လာ ေတြ႕ရိွ ရေပသည္။ အကယ္၍ ပါတီ လႈပ္ရွားမႈ သတင္းမ်ား ကိုပါ ထည့္သြင္း တြက္ခ်က္မည္ ဆိုလွ်င္ ပါတီႀကီး တစ္ခုႏွင့္ က်န္ပါတီမ်ား အၾကား သတင္း ေဖာ္ျပ ခံရမႈ ပိုမို ကြာျခား သည္ကို ေတြ႕ရမည္ ျဖစ္သည္။  ဂ်ာနယ္ အယ္ဒီတာ အဖြဲ႕ အေနျဖင့္ မည္ကဲ့သို႕ စဥ္းစား လုပ္ေဆာင္ ခဲ့သည္ကို မသိ ႏုိင္ေသာ္လည္း ကိန္းဂဏန္း အရ ေျပာမည္ ဆိုလွ်င္ ထိုဂ်ာနယ္ အေနျဖင့္ က်န္ပါတီ မ်ားအေပၚ ခြဲျခား ဆက္ဆံရာ ေရာက္သည္၊ ပါတီ တစ္ခု အတြက္ ဘက္လိုက္ ေဖာ္ျပရာ ေရာက္သည္ဟု ေကာက္ခ်က္ခ် ရမည္သာ ျဖစ္ေပသည္။

မွတ္ေက်ာက္ တင္စရာ

ထိုကဲ့သို႕ အျဖစ္မ်ိဳး ေတြကား ျမန္မာ ႏုိ္င္ငံမွာ သာမဟုတ္ အေမရိကန္လ ႏုိင္ငံ မ်ိဳးမွာပင္ မီဒီယာ ေတြ၏ ဘက္လိုက္ မႈေတြ ရိွေနဆဲ ျဖစ္သည္။ စာနယ္ဇင္း ပညာရွင္ Ross Howard ကေတာ့ သူ႕ရဲ့ An Elections Reporting Handbook မွာ ဘက္လိုက္မႈ အနည္းဆံုး ျဖစ္ဖို႕ အတြက္ စာနယ္ဇင္း သမားမ်ား အေနျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲ သတင္း မ်ားကို ေအာက္ပါစံ ခုႏွစ္ခ်က္ႏွင့္ တုိက္ၿပီး စစ္ေဆး ပါဟု အၾကံ ျပဳသည္-

၁။	သတင္း မွန္မွန္ မမွန္ အတည္ျပဳ ႏုိင္ဖို႕အတြက္ လိုအပ္တဲ့ စိစစ္ မႈေတြ လုပ္ၿပီး၊ မၿပီး။
၂။	ဘက္လိုက္မ မရိွဘဲ ကြဲျပား ျခားနားသည့္ အျမင္ အားလံုးကို မွ်မွ်တတ ထင္ဟပ္ ေရးသားၿပီး၊ မၿပီး။
၃။	မိမိ ေရးသားသည့္ သတင္း အေပၚ တာ၀န္ခံ ႏုိင္မႈ၊ တာ၀န္ယူ ႏုိင္မႈ ရိွမရိွ။
၄။	မဲဆႏၵ ရွင္မ်ား သိသင့္ သိထိုက္ေသာ အခ်က္မ်ား၊ ၎တို႕ႏွင့္ သက္ဆုိင္ေသာ သတင္း အခ်က္ အလက္မ်ား ပါ၀င္မႈ ရိွ မရိွ။
၅။	ျဖစ္စဥ္ တစ္ရပ္ လံုးကို ျခံဳငံု ေဖာ္ျပ ႏုိင္ျခင္း ရိွ မရိွ၊ အေရးႀကီးေသာ အခ်က္မ်ား အားလံုးကို စာသား၊ ရုပ္ပံု တို႕ျဖင့္ ေဖာ္ျပ ထားျခင္း ရိွ၊ မရွိ။
၆။	မဲဆႏၵ ရွင္မ်ား အတြက္ မွန္ကန္ေသာ ေရြးခ်ယ္မႈ ျပဳလုပ္ ႏုိင္ေအာင္ အေထာက္ အကူျပဳ ႏုိင္ျခင္း ရိွ၊ မရိွ။
၇။	လြတ္လပ္ၿပီး တရား မွ်တေသာ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္ေစရန္ အတြက္ အျခား ေဖာ္ျပ သင့္ေသာ သတင္း အခ်က္ အလက္မ်ား ရိွ၊မရိွ။

ေရြးေကာက္ပြဲ တစ္ခု ျပဳလုပ္တုိင္း လြတ္လပ္ၿပီး တရား မွ်တမႈ ရိွရန္ အားလံုးက ေမွ်ာ္လင့္ ၾကစၿမဲ ျဖစ္ပါသည္။ သို႕ေသာ္ လြတ္လပ္ၿပီး တရား မွ်တမႈ ရိွေစ ရန္မွာ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ႏွင့္ ပါတီ မ်ားတြင္သာ တာ၀န္ ရိွသည္ မဟုတ္ေပ။ စတုတၳ မ႑ိဳင္ ျဖစ္သည့္ စာနယ္ ဇင္းမ်ား ကိုယ္တိုင္ ကလည္း ဘက္လိုက္ မႈမရိွ၊ အစြဲ ကင္းစြာျဖင့္ ေစာင့္ၾကည့္ျခင္း၊ အသိပညာ ေပးျခင္း တို႕ျဖင့္ လြတ္လပ္ၿပီး တရား မွ်တေသာ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ ေပးဖို႕ လိုပါသည္။ သို႕မွသာ စတုတၳ မ႑ိဳင္ တာ၀န္ ေက်ပြန္ သည္ဟု ဂုဏ္ယူ ႏုိင္မည္ ဟု ထင္ပါသည္။                               

ရဲထြဋ္

Bi Weekly : (09-03-2012)

မီွျငမ္းျပဳစာေစာင္မ်ား

၁။	An Elections Reporting Handbook by Ross Howard
၂။	Support the Media During the Election , International Media Support
၃။	မီဒီယာႏွင့္ႏုိ္င္ငံေရး၊ မိမိၾကီး (IR), မ်က္ေမွာက္ေရးရာစာေစာင္
၄။	ျမန္မာသတင္းစာဆရာမ်ားအတြက္ သတင္းပညာ၊ ဂၽြိဳက္ဆလံုး